Anathema, Maranatha – een vervloeking?

Ik houd erg van muziek, en toen ik een clip tegenkwam van de band Anathema dacht ik opeens “hee, wat een rare naam voor een band, waarom doen ze dat want dat is toch een vervloeking?“. Immers, dat is wat er vaak wordt gezegd. We komen het in de Bijbel een paar keer tegen, in de grondtekst(en). Voorgangers en predikanten beweren het “met droge ogen” dat het hier om een vervloeking gaat. Want, zo is het immers vertaald? 

Fotograaf: Mitchel3417. Foto gemaakt in 2007. Bron: Flickr.com

Ruïne van Korinthe. Foto: Mitchel3417. Bron: Flickr.com

Het woord dat hier vertaald is als ‘vervloekt’ is “Anathema” <Strongs 331>. Op basis daarvan zijn er die zelfs beweren dat “Maranatha” ook een “vervloeking” is, dat het bij elkaar hoort als “Anathema Maranatha”.

Er is namelijk één plaats in de Bijbel waar het in combinatie met een ander woord, Maranatha of Maranata, wordt gebruikt. En dat is in 1 Kor 16:22 waar we lezen:

Als iemand de Heere Jezus Christus niet liefheeft, laat die vervloekt zijn. Maranatha! (HSV).

Ook de HSV vertaalt het dus als “vervloekt”, net als veel andere vertalingen. Dat heeft mij altijd tegen gestaan, maar als het zo moet worden vertaald, dan moet dat. Toch? Echter, toen ik van een bekende dwaalleraar [die claimt kennis van de grondteksten te hebben] ergens las dat Maranatha in zijn ogen een vervloeking zou zijn omdat het in deze context gebruikt wordt, besloot ik eens wat verder te graven.

Anathema

Het mooie van de Strongs is dat je schrift met schrift kunt vergelijken. En dan zie je dat Anathema in de diverse vertalingen en schriftgedeelten verschillend gebruikt en vertaald wordt.

De Biblestudytools geeft aan dat het woord in eerste instantie betekent: “anything laid up or suspended; hence anything laid up in a temple or set apart as sacred“. Met andere woorden: alles dat apart bewaard wordt, tijdelijk opgeschort of in een tempel als heilig apart wordt gezet.

Het woord kent dus meerdere betekenissen en zal uit de context moeten worden opgemaakt. Zo wordt het in Lukas 21:5 (de mv-vorm) vertaald met (HSV) “gewijde geschenken”. De Septuagint, de Griekse vertaling van het Oude Testament, gebruikt het als een vertaling voor “haram”. Een woord dat we ook (nog) kennen uit het Arabisch, waar het ‘onrein’ betekent. In het Hebreeuws is het een woord dat, volgens de commentaren, duidt op iets dat apart gezet kan zijn in zowel negatieve danwel positieve zin. Ook wordt het vaak gebruikt in het kader van de heidenvolken.

In het nieuwe testament wordt het echter voornamelijk gebruikt in de annotatie van “verwenst” of “verfoeid” – Galaten 1:8-9, 1 Kor. 12:3 e.a. plaatsen.

De Strongs stelt:

Definition: 1) a thing set up or laid by in order to be kept
1a) specifically, an offering resulting from a vow, which after being
consecrated to a god was hung upon the walls or columns of the
temple, or put in some other conspicuous place
2) a thing devoted to God without hope of being redeemed, and if an
animal, to be slain; therefore a person or thing doomed to destruction
2a) a curse
2b) a man accursed, devoted to the direst of woes

De éérste betekenis is dus “apart gezet”, 2e “een offer” of “gift”, etc. en pas in latere instantie is het verfoeid, ongewenst, verwenst, uitgestoten tot vervloekt.

Wat is “vervloekt”? 

Vervloekt is alles dat geen deel heeft aan het Heil. De Redding. Met andere woorden, wie als zodanig in negatieve zin aangeduid wordt heeft geen deel aan het Heilsplan, is niet gered, gaat verloren. Het woord “vervloekt” is een wat harde vertaling hier van maar feitelijk juist in een bepaalde context.

Maranatha

Dan nu het woord ‘maranatha’. Dit komt in de Bijbel slechts één keer voor en wordt vaak onvertaald gelaten – opmerkelijk genoeg! Het is een woord uit het Aramees. De betekenis van het woord is eenvoudig en onomstreden eigenlijk. De strongs <3134> zegt dat het betekent “De Heer is gekomen” of “De Heer komt!”.

Er is geen énkele aanleiding het anders te vertalen. Waarom zou iemand dat dan wel doen? Toch meende André Piet, die de alverzoeningsleer brengt, een andere weergave te moeten geven. Zijn conclusie? “Maranatha is een banspreuk of vloek”.

Er is totaal onbegrip van Gods’ Woord bij de auteur.

> Is het logisch aan te nemen dat Paulus in een brief aan Grieks-sprekende mensen zomaar een Aramees woord zou gebruiken?

Vervolgens wordt er beweerd dat het woord lijkt op een woord uit het Hebreeuws en gemeld:

> Paulus sprak Hebreeuws (Handelingen 21:37-40; 22:1-3; 26:14) en noemt zich ook een Hebreeër (Filippi 3:5). Is het dan vreemd om van hem een Hebreeuwse uitroep te vernemen? Zeker waar dit naadloos aansluit bij het verband

Wat kan je hier tegen in brengen? Dit:

  1. de gemeente in Korinthe was weliswaar gevestigd in Griekenland maar een deel van de gemeente bestond uit Joden. De voertaal in Israël, de taal welke ook de Here Jezus sprak, was, .. Aramees! De algemene handelstaal in die tijd was? Aramees! Zie verder! Er werd naast Hebreeuws ook Grieks en Aramees gesproken. Het is dus helemaal niet zo vreemd dat Paulus in zijn eigenhandige groet een Aramees woord bezigt.
    — Bivin schrijft in zijn boek New Light on the Difficult words of Jesus dat Jezus in een omgeving leefde waarin meerdere talen werden gesproken. ‘Hebreeuws, Aramees en Grieks werd waarschijnlijk gesproken door de meeste Joden in deze tijd.’ – Welke taal sprak Jezus? (weblog 211), Christenen voor Israël
  2. Is het vreemd van Paulus een Hebreeuwse uitroep te vernemen? Nee, dat niet maar wel in deze context. Als je éérst beweert dat Paulus aan Grieken schreef en dáárom geen Aramees zou bezigen maar wél Hebreeuws dan hink je op zijn minst op twee gedachten. Die volledig tegengesteld zijn. Een wel zéér slechte argumentatie.

Aramees, .. het Engels van toen.

En dan komen we nu bijna bij het slot van dit betoog .. Want, nogmaals: was het zo vreemd dat Paulus het Aramees gebruikte? Even op Wikipedia kijken werpt licht op de zaak. Het Aramees was namelijk in de tijd van Paulus hetzelfde als in deze tijd de Engelse taal, in het Westen. Het was de ” lingua franca van het Midden-Oosten” (een taal die als gemeenschappelijk communicatiemiddel wordt gebruikt tussen mensen met verschillende moedertalen).

Met andere woorden, wat Paulus hier deed was een woord gebruiken uit een andere taal maar wel een taal die iedereen min-of-meer begreep en vaak zelf bezigde. Net zo goed als dat ik dat nu gebruik wanneer ik zeg: “No offense, maar de schrijver heeft er niets van begrepen”.

Terug naar het vers waar we het vonden: 1 Kor. 16:22. Het zou dus ook vertaald kunnen zijn als:

Als iemand de Heere Jezus Christus niet liefheeft, dan is die {Anathema} niet gered . {Maranatha} Jezus komt! (HSV).

Anathema is dus in sommige gevallen inderdaad een ‘verwensing’ of ‘vervloeking’. In andere gevallen kan het betekenen ‘geheiligd’. Meer tegenstrijdige betekenis heb ik nog nooit gevonden in een woord. Dit soort woorden zijn de doodsteek voor de “theologie” die de alverzoening predikt. Uitgaan van het “concordante vertaalprincipe” blijkt maar weer eens een lastig verhaal. Dit principe loopt namelijk volledig stuk op dit onderwerp en vele andere woorden uit de Bijbel (en ook onze hedendaagse taal).

 

Print Friendly, PDF & Email