De Nederlandse taal heeft een aantal prachtige uitdrukkingen die een hele oude historie hebben en zijn afgeleid van gewoonten en gebruiken in ons land. Eén er van is “laten we de kerk in het midden houden”.
Een stukje over Kerken, Terpdorpen in Groningen en wateropslag. Wat heeft dat te maken met de Bijbel? Méér dan je denkt!
Uitdrukking
De Kerk in het midden laten. Dat wil zeggen: de zaak laten waar ze behoort, haar niet overdrijven, het niet al te dol aanleggen; ook een geschil zo bijleggen, dat beide partijen tevreden zijn. Met andere woorden: allemaal een beetje “water bij de wijn” doen, tot elkaar komen in plaats van ieder verharden in zijn standpunt.
Historisch
kerken werden vaak midden in een dorp gebouwd maar ook vaak tussen twee of meer plaatsen in. Als meerdere plaatsen of gehuchten te klein waren werd er een kerk op gelijke afstand voor iedereen gebouwd. Een mooi voorbeeld hiervan is het kerkje in Niehove – centraal in het dorpje gelegen, duidelijk op een verhoging. Zie de foto hier boven.
Niet overal was men het over de plaatsing van het kerkgebouw eens – en werd de kerk letterlijk níet in het midden gelaten. Zo was de kerk voor de bevolking van het dorpje Den Horn in eerste instantie in Lagemeeden gesitueerd. Midden in het land. Ik ga er van uit dat het een streekfunctie had (kan dat niet bewijzen). Daar is nu nog steeds een (oud) kerkhof. Aan te raden daar eens langs te fietsen overigens, het is prachtig daar.
Begraafplaats Lagemeeden
Het kerkje is afgebroken en er werd een nieuwe gebouwd in Den Horn waarbij overigens delen van de oude kerk hergebruikt werden in Den Horn. Dit leidde tot enige discussie over de plaats van de kerk. De kerk werd niet ‘in het midden’ gebouwd maar aan de westkant. Doordat het dorp de andere kant op verder ontwikkelde staat het kerkje nu (weer) los van het dorp. Soms was een kerkgebouw, en de plaatsing, een heus strijdpunt! Ook rondom de doopsgezinde vermaning in Den Horn was het nodige gedoe indertijd.
Functie
Kerken waren in eerste instantie niet alleen voor de zondagse bijeenkomst. Het was ook een vergader-locatie en activiteitencentrum, een buurthuis zou je kunnen zeggen.
Kerk komt van “Kyriakè” = “van de Heer”. Het geeft daarmee het gebruiksdoel van het gebouw weer, een plek die “van de Heer” was, waar men tot Zijn eer bijeenkwam. Een ander woord dat veel gebruikt wordt om een kerk of gemeente aan te duiden is het Griekse “ekklèsia”, een woord dat wijst op de wetgevende vergadering en later werd gebruikt in de Griekse vertaling van de Bijbel om aan te duiden dat het de vergadering was van het volk Israël en/of de Gemeente. Hier zie je de herkomst van de naam van de ‘Vergadering van Gelovigen’ overigens.
Terpen en water
In een interessant artikel van de hand van historicus Jona Lendering las ik over de terpen en wierden in het Noorden van Nederland. In het midden van deze plaatsen was een ‘waterbekken’ waar regenwater werd opgevangen. Zo had het hele dorp (zoet) water. In latere tijden werd op deze plekken, in de terpdorpen, de kerk vaak gebouwd.
Op zich een logische keuze, want het ligt centraal. Zeker als je weet dat het historisch ook een vergader- en activiteitencentrum was.
Bouwtechnisch gezien niet altijd even slim zo blijkt uit het artikel. Want gevolg van de keuze van deze drassige plek als bouwgrond is dat de kerk er door kan verzakken.
Levend water
Toen ik het artikeltje las moest ik onwillekeurig denken aan een mooie symboliek die hier in is te zien.
“Jezus antwoordde en zeide tot haar: Indien gij de gave Gods kendet, en Wie Hij is, Die tot u zegt: Geef Mij te drinken, zo zoudt gij van Hem hebben begeerd, en Hij zoude u levend water gegeven hebben.” – Joh. 4:10 (SV)
Afbeelding van Momentmal via Pixabay
In onze regio hebben de monniken van het klooster Sint Bernardus in Aduard het landschap flink veranderd. Door het aanleggen van dijken, zijlen (sluizen), bruggen, wegen en het graven van sloten en kanalen. Zij hebben van ongeveer 1200 tot 1600 van een natuurlandschap een cultuurlandschap gemaakt (Kloostermuseum Aduard). Het was ook de tijd waarin veel kerken gebouwd werden.
De watervoorziening, midden in de Terpdorpen, werd minder noodzakelijk. Onder andere doordat de gebieden er omheen ingepolderd waren en er werden kerken geplaatst op die vrijgekomen plekken – een bron van (geestelijk) leven ontstond. In plaats van ‘dood’ water was er nu sprake van ‘levend water’!
Gave
Het geloof is een gave, een gift, van God. (Efeze 2:8). We hoeven er zelf niets anders voor te doen dan het aan te nemen.
Levend Water
Levend water is het tegengestelde van ‘dood’ water. Het betekent water dat uit een bron komt, een bron heeft – en Jezus wijst op God als de bron. Dood water is water dat opgeslagen is in tanks of bakken. Dat is ook water dat bederfelijk is. Hij refereert hier ook aan Jeremia waar we lezen:
“Want Mijn volk heeft twee boosheden gedaan; Mij, den Springader des levenden waters, hebben zij verlaten, om zichzelven bakken uit te houwen, gebroken bakken, die geen water houden.” – Jer. 2:13 (SV)
Het water, de bekkens, op die terpen en wierden zijn zeer wel vergelijkbaar met de put waar de vrouw in Johannes 4 water wil halen. Zonder was leven onmogelijk. Maar Jezus zegt: “ik heb een gift, een gave van God, die groter is dan dit putwater want ik geef je levend water”.
Op de terpen en wierden werd water opgevangen, het was ‘dood’ water. In het Engels heet water in flesjes dan ook “still water”, stilstaand water. Wel noodzakelijk om te overleven maar het kon de bewoners geen ééuwig leven bieden. Het werd vervangen door het ‘levende water’.
Dit levende water, dit ‘geestelijke water’, is voor iedereen beschikbaar. De vele kerken, of ze nu in het midden staan of aan de rand van een dorp, zijn er nog steeds een duidelijk zichtbaar getuigenis van.
In Israël is door archeologen een spectaculaire ontdekking gedaan bij opgravingen. De opgravingen werden gedaan alvorens er nieuw gebouwd zou worden op een gebied vlakbij de oude stad van Jerzualem. Op het terrein werden de resten van een groot gebouw ontdekt, waarbij tevens heel veel afgodsbeelden werden gevonden.
Siloam (public domain)
One of the largest collections of royal Kingdom of Judah seal impressions has been uncovered at a massive First Temple-period public tax collection and storage complex being excavated near the new United States Embassy in Jerusalem. The main Iron Age structure is exceptional in terms of both its size and architectural style, said Israel Antiquities Authority archaeologist Neri Sapir, who co-directed the excavation. Uncovered only three kilometers (1.8 mile) outside the Old City, the compound is believed by Israel Antiquities Authority archaeologists to have served as an administrative center during the reigns of Judean kings Hezekiah and Menashe (8th century to the middle of the 7th century BCE). (Times of Israël)
Het gebouw lijkt een grote opslag te zijn geweest voor ondermeer voedsel en stamt uit de tijd van Koning Hizkia. Ook denkt men dat er administratieve taken werden uitgevoerd voor het Koningshuis van Juda. Zie ook de video op Nu.nl.
Koning Hizkia stond er om bekend dat hij een goede koning was. Ook is het historisch gezien onomstotelijk bewezen dat hij regeerde in Jeruzalem, hij wordt zelfs genoemd in de prisma van Sanherib. In het einde van zijn leven echter begon hij zich ‘trots’ te gedragen en dwaalde af van God.
De vondst bevestigt de weelde en status van het Koningshuis van Juda in die dagen en (wederom) de aanwezigheid van het Joodse Volk in Israël. Iets wat door sommigen alsmaar bestreden wordt. De stenen spreken echter!
De Dode Zeerollen blijven tot de verbeelding spreken. Sommigen gaan ver in het verzamelen van deze rollen; er wordt een grote (historische) waarde aan toegedicht. Zó ver zelfs, dat men bereid is voor vervalsingen heel veel geld te betalen. De Dode Zeerollen bevestigen namelijk dat de Bijbel heel betrouwbaar is. Maar de handelaars in ‘Bijbels materiaal’ helaas niet altijd..
Bij toeval stuitte ik op een bericht in een Surinaamse(!) krant, op zoek naar iets anders, over een recente ontdekking met betrekking tot een andere vondst: de Reed Collectie.
In de jaren vijftig ontvangt Ronald Reed, onderzoeker aan de Universiteit van Leeds, uit handen van de Jordaanse overheid enkele fragmenten van de beroemde Dode Zee-rollen (zie kader). Aangenomen wordt dat het om ‘lege’ en dus relatief waardeloze fragmenten gaat. Reed is er mee in zijn nopjes. Want dat betekent dat ze ook zeer geschikt zijn voor wetenschappelijke experimenten. Reed onderzoekt de chemische samenstelling van de fragmenten en bergt ze daarna veilig weer op. (Scientias)
Bij nieuw onderzoek blijken de ‘lege’ rollen echter helemaal niet leeg te zijn. De (bijna) waardeloze ‘blanco’ fragmenten bevatten wel degelijk tekst. Onderzoekster Joan Taylor ontdekt namelijk dat op de fragmenten leesbare tekst bevatten (Scientias, Sci-News).
Opmerkelijk zwijgen
Wat mij opvalt in de berichtgevingen over de Dode Zeerollen is dat de kranten de vervalsingen breed hebben uitgemeten, ook in de Nederlandse pers. Maar deze ontdekking, die eigen véél spectaculairder is, heb ik in geen enkele reguliere krant terug kunnen vinden. Natuurlijk is een vervalsing ‘sensatie’. Maar dit is ook sensationeel nieuws! Daarbij waren deskundigen al heel lang van mening dat de Dode Zeerollen van het Bijbels Museum, de Green collectie, waarschijnlijk vals waren. Al in 2018 schreef bijvoorbeeld wetenschapper Jona Lendering hier al over. Dus, dat is in 2020 toch geen nieuws meer?
De blanco dode zeerollen
De ‘blanco’ rollen bevatten niet veel tekst, maar de wetenschappers die er mee bezig zijn zeggen dat het stukjes van een puzzel zijn. Het onderzoek op deze rollen zal nog een tijd doorgaan. Ik ben benieuwd wat er uit gaat komen!
Wie de Bijbel leest kan er niet aan ontkomen dat deze vol ‘inconsistenties’ oftewel fouten staat. Er staan (veel) tegenstrijdige verhalen in, er staan fouten in, er staan historische onjuistheden in. De verhalen kloppen chronologisch ook niet. Om over het begin van de Bijbel, het scheppingsverhaal, dan nog maar te zwijgen.
Valt de Bijbel nog wel te rijmen met de geschiedkundige feiten en de nieuwe wetenschappelijke inzichten van de afgelopen eeuwen?
(Gratis boek. PDF-formaat – klik voor download)
Dat kan immers niet kloppen want: de wetenschap heeft al lang aangetoond dat de aarde niet geschapen is in zes dagen maar ontstaan is als gevolg van “de oerknal” en dat het leven op aarde toevalligerwijs geleidelijk is ontstaan (middels evolutie over honderden miljoenen jaren). Daarbij geeft de Bijbel zelfs twéé varianten van het scheppingsverhaal!
Daarnaast: als het gaat om de datering en samenstelling van de Bijbelse teksten, in het bijzonder het Oude Testament, valt er ook nog het een en ander op aan te merken. De Bijbel is immers samengesteld door verschillende redacteurs en in de huidige vorm vastgesteld, na heel veel redactiewerk, ergens tussen 600 v. Chr. tot 450 v.Chr. tijdens de Babylonische ballingschap. De vijf boeken van Mozes, de profeten, enz. zijn zeker niet geschreven door de mensen waarvan wij dénken dat die ze hebben geschreven!
Het Nieuwe Testament is niet veel beter: de Evangeliën zijn pas véél later samengesteld en ook de brieven daarna zijn vaak niet door de schrijvers geschreven die als schrijver vermeld zijn maar door anderen, onder hun naam. Zodat die brieven gezag zouden krijgen en in de Canon (de vastgestelde inhoud) van de Bijbel zouden worden opgenomen. Het Nederlands Bijbelgenootschap heeft dit zelfs bij diverse inleiding op boeken en brieven vermeld in de NBV en zelfs de Evangelische Omroep heeft dit tegenwoordig op zijn website staan – dus dat zegt genoeg.
Tot slot: de God van het Oude Testament is helemaal geen God van Liefde maar een hele wrede God, die mensenoffers voorstond, verkrachtingen, doodstraf door steniging, genocide en ga zo maar door. Daarnaast is de Bijbel homofoob en staat voor patriarchale onderdrukking van de vrouw!
We geloven als moderne mens toch niet meer in sprookjes en mythes?
VERLICHTING
Wat ik hiervoor schrijf zijn veelgehoorde tegenwerpingen met betrekking tot de Bijbel. Die tegenwerpingen zijn van de laatste eeuwen, vooral sinds de verlichting (18e eeuw) in zwang gekomen.
Wat moet je er mee doen? Wat kan- of wil je er tegenin brengen als je Christen bent? Is er überhaupt iets tegenin te brengen als argumenten als bovenstaand worden aangevoerd? Wat als je inderdaad iets naloopt (religie) en dat een verzinsel was? Een mythe? Want: de bezwaren moet je wél serieus nemen en onderzoeken.
Bij sommigen leidt dit onderzoek tot het verwerpen van het Christelijke geloof. Anderen komen er juist vaster door in hun geloof te staan. Weer anderen willen het niet onderzoeken want “ik geloof het wel” (maar eigenlijk niet).
PERSOONLIJK (HER)ONDERZOEK
Het afgelopen jaar ben ik mij wederom eens gaan verdiepen in de argumentaties die je zoal hoort. Mede door mijn studies in de Bijbel en interesse voor onder andere de geschiedenis.
Vraag is: valt de Bijbel nog wel te rijmen met de geschiedkundige feiten en de nieuwe wetenschappelijke inzichten van de afgelopen eeuwen? Of moeten we toegeven dat er géén sprake is geweest van een schepping, dat het volk Israël nooit in slavernij is geweest, dat het oude testament pas véél later geschreven is om een nationale identiteit te creeëren?
Onderwerpen die aan bod komen zijn:
Inconsistenties in de Bijbel
Het Scheppingsverhaal
Samenstelling en datering van de Bijbel
De God van het Oude Testament
Het Volk in de Woestijn
Sporen in Egypte
Archeologische vondsten
De Habiroe bedreigen Kanaän
Jezus, de Zoon van God?
Dit onderzoek heeft geleid tot een e-book(je) in PDF-formaat van +/- 50 pagina’s die u bijgaand, gratis, kunt downloaden. Het boekje wordt uitgegeven onder de CC4.0 licentie. U mag het dus ook zelf aan anderen doorgeven.
Eén van de punten waarop Christenen vaak worden ‘aangevallen’ zijn de “grote aantallen tegenstrijdigheden” in de Bijbel. Het is een argument, soms gelardeerd met een aantal Bijbelteksten die tegenstrijdig lijken, er op gericht om het Christendom onderuit te halen.
De vraag is:
zijn er tegenstrijdigheden in de Bijbel te vinden? En zo ja: is dat erg?
In de post “Heeft Jezus echt bestaan” komt naar voren dat Jezus wel degelijk, historisch gezien, heeft bestaan. Ook komt naar voren dat mensen die Jezus volgden volgens de spreker in de video in hun “propaganda-lectuur”, de evangeliën, dingen beschreven die géén propaganda waren. Eigenlijk zelfs pijnlijk om te benoemen. Juist daardoor neemt de betrouwbaarheid toe, zo stelt de historicus.
Hoe zit dat met de (vermeende) fouten en tegenstrijdigheden in de Bijbel? Hoe moet je daar mee omgaan?
Twee christelijke visies op Bijbelse consistentie zijn enerzijds Bijbelse foutloosheid in alles en anderzijds Bijbelse onfeilbaarheid met betrekking tot verlossing en het eeuwige leven alleen. Verschillende groepen christenen beschouwen de Bijbel als onfeilbaar op het gebied van verlossing, maar niet per se bij het beschrijven van gebeurtenissen (Wikipedia).
Vooral atheïsten zien (vermeende) tegenstellingen in de Bijbel als een argument dat de Bijbel niet het “Woord van God” is. Laat ik eerst even kort kijken naar de Bijbel als tekst, zeg maar de “historische waarde” er van.
Best bewaarde tekst uit de oudheid
De Bijbel is één van de best bewaarde tekstverzamelingen uit de oudheid. Uit archeologische vondsten blijkt dat de tekst in duizenden jaren zéér betrouwbaar is overgebracht; er zijn niet of nauwelijks verschillen tussen allerlei handschriften en de tekst is, zo is gebleken, al een paar duizend jaar -op miniscule wijzigingen na- onveranderd gebleven.
Er zijn de afgelopen eeuwen duizenden archeologische bewijzen gevonden die ‘de verhalen van de Bijbel’ ondersteunen. Voorbeelden te over. Bijvoorbeeld dit bericht over een zéér belangwekkende vondst die de beweringen dat Israël niet als volk naar Kanaän zijn gekomen en het land ingenomen hebben ontkrachten.
Zijn er tegenstrijdigheden?
Veel van de tegenstrijdigheden die mensen menen te constateren zijn het gevolg van slecht, onoordeelkundig of zelfs bevooroordeeld lezen en het niet kennen van de context.
Anderzijds zijn er soms verschillen in verslaglegging van zaken; vaak in details. Dat is niet erg want: vaak zéér verklaarbaar vanuit de context of vanuit andere delen van de Bijbel. Sterker nog, vanuit de Bijbel zelf kunnen we accepteren dat dit zo is. Waarom?
1. De Bijbel is niet een boek dat “uit de Hemel gevallen is” als een dictaat van God. Als dát zo was, zou ook maar de geringste tegenstrijdigheid de Bijbel als Woord van God ongeloofwaardig maken. Nergens wordt deze claim gemaakt door de Bijbel zelf.
2. De Bijbel zelf zegt het volgende:
Heel de schrift is van God ingegeven. **
(2 Tim. 3 : 16)
Dit moet gij vooral weten, dat geen profetie der Schrift een eigenmachtige uitlegging toelaat; want nooit is profetie voortgekomen uit de wil van een mens, maar, door de heilige Geest gedreven hebben mensen van Godswege gesproken.
(2 Petr. 1 : 20)
Naar deze zaligheid hebben gezocht en gevorst de profeten, die van de voor u bestemde genade geprofeteerd hebben, terwijl zij naspeurden, op welke of hoedanige tijd de Geest van Christus in hen doelde, toen Hij vooraf getuigenis gaf.
(1 Petr. 1 : 10 – 11)
De profetieën van de profeten zijn niet uit de wil van een mens maar door God gesproken vía een mens. Dit zijn dus “woorden uit de Hemel”. Daarnaast is de Bijbel geïnspireerd door God. Met andere woorden: we merken de Goddelijke inspiratie op bij- en door de hand van de schrijvers, de beschreven gebeurtenissen (de toepassing of uitleg er van) en handelingen van mensen in de Bijbel. Ze doen iets omdat ze menen dat God dat zo wil, of ze verklaren iets vanuit hun gedachten, als gelovige, over het handelen van God met de mensheid, het volk Israël of henzelf en andere mensen om hen heen.
3. de Bijbel bevat niet alleen profetie, rechtstreeks van God, maar ook poëzie en geschiedschrijving, ervaringsverhalen, genealogie, etc. Dit zijn teksten door mensen, hoewel gelovigen, geschreven. Zij kunnen daarin bepaalde details hebben beschreven die volgens de huidige inzichten niet kloppen of aan twijfel onderhevig zijn. Dat betekent niet dat God door zo’n verhaal heen ons niets kan leren of kan laten zien!
Zijn tegenstrijdigheden erg?
Wanneer je de opvatting aanhangt dat “elke komma en punt” letterlijk door God gedicteerd moet zijn -zoals bijvoorbeeld de Moslims beweren over de Koran- dan is er een probleem. Een probleem, zie ook eerder, met de context, doel en strekking van de Bijbel. Zo is de Bijbel niet bedoeld en zo is deze dus ook niet geschreven.
Daar komt bij dat de Bijbel niet één boek is, maar een boek dat bestaat uit een grote verzameling van boeken, brieven en andere geschriften die een tijd beslaan van duizenden(!) jaren.
Als al deze teksten volstrekt naadloos overeenstemmend zouden zijn, pas dán zou er een reden voor ernstige twijfel moeten zijn!
“Zorgvuldige conservatieve wetenschap heeft aangegeven dat de onfeilbaarheid van de Bijbel moet worden beoordeeld aan de hand van de aard van de goddelijke openbaring. De openbaring kwam door mensen die de menselijke taal spreken en in een culturele context leven [..] Er mag geen kunstmatige of abstracte theorie van onfeilbaarheid aan de Schrift worden opgelegd”. Protestant Biblical Interpretation, Bernard Ramm, pg. 202 (3e editie, 15e druk, 1985).
De Bijbel letterlijk nemen?
Alles uit de Bijbel letterlijk nemen doet niemand, zelfs niet de grootste Biblicisten onder ons. Maar alles als “geestelijke les toepassen” is ook niet bepaald houdbaar want het zal leiden tot vrijzinnigheid. Een goede stelregel in dezen is, wat de Fundamentals al leerden, “letterlijk als het letterlijk kan”. Met andere woorden: de Bijbel nemen zoals het er staat, als normale tekst, tenzij de tekst anders indiceert. Bijvoorbeeld als er een profetie staat dan wéten we: “Hier spreekt God door een mens”. Staat er een verslag van een veldslag? Dan weten we: hier heeft een (feilbaar!) mens een beschrijving gegeven van een veldslag. Dus dan kan het dat er simpelweg een overdrijving of een telfout voorkomt.
Denk bijvoorbeeld aan de passage waarin staat dat de zon stil staat (Jozua 10:12-13). Veel mensen vallen hier over immers: “de aarde draait rond de zon, en niet andersom”. Maar bedenk dat (1) wat er waargenomen werd vanaf de aarde werd waargenomen door mensen (met beperkte kennis van de astronomie) en het hun waarneming is die opgeschreven is. Daarnaast (2) weten we niet exact wat er toen gebeurde en de betekenis van de woorden is. Daar wordt al jaren door experts over nagedacht en ze weten het nog steeds niet, alle (wilde) theorieën ten spijt. Dat doet dus niets af aan de strekking van het verhaal of de wonderlijke ervaring die men had dat kennelijk de zon lang(er) scheen en men de slag door God’s interventie won. Wanneer we echter aan een dergelijk gedeelte een wetenschappelijke waarde over het sterrenstelsel en het functioneren er van toe gaan schrijven gaan we verkeerd met de tekst om.
Soms zijn ‘fouten’ in teksten als die van de Bijbel ook heel verklaarbaar. Zo zal de ene schrijver vastellen dat een gebeurtenis is “in het jaar zoveel van koning X”, waarbij gedoeld wort op zijn regeringsjaar, en de andere schrijver over hetzelfde zeggen dat “toen koning X zoveel jaar oud was”. Dat kan twee verschillende getallen opleveren die allebei hetzelfde zeggen want: men gebruikt een ander criterium om iets aan te geven: regeringsjaren versus leeftijd. Dat is dan géén tegenstrijdigheid!
Hoevéél fouten zitten er in de Bijbel?
Ik kan er persoonlijk dus mee leven dat de Bijbel af en toe kleine omissies bevat. Of kennelijke tegenstrijdigheden. Sterker nog, het is denk ik niet te voorkomen!
Gezien de claims over “vele” tegenstrijdigheden is het juist dés te opmerkelijker dat er 99,9% overéénkomst is. De meeste lijstjes die je tegenkomt zullen zo rond de 100 “tegenstrijdigheden” tonen. Waarvan een groot aantal discutabel of gebaseerd op onkunde en onjuiste interpretatie. En die kleine afwijking van, pak ‘m beet, < 0,01% is helemaal niet “fout” te noemen.
Immers, zoals gezegd, als alles gladgestreken was en met elkaar in overéénstemming, dan hebben de aanhangers van de documentaire-hypothese gelijk.. 😉 Maar dat is nu juist het punt: we hebben hier niet te maken met een ordinair boek dat door een aantal redacteuren zorgvuldig in- en aan elkaar geregen is om een volk middels een relgie samen te smeden, een “eigen identiteit te geven”. Dat is de claim die men immers impliceert?
Goed onderzoeken
Een illustratie: als twee getuigen van een zaak bij de politie exact éénsluidende verklaringen afleggen dan weet men dat de zaak niet klopt. Dán is er sprake van afgesproken werk, een ingestudeerd verhaal.
Zijn er kleine interpretatie-verschillen of zelfs tegenstrijdigheden dan is het waarheidsgehalte paradoxaal genoeg véle malen groter in de ogen van een goed rechercheur.
“Ondanks het aan het getuigenbewijs klevende nadeel van onbetrouwbaarheid — dat, zoals nog uitgebreid aan de orde komt, in zekere zin onoplosbaar is —, is het daarom zaak om de rol van de getuige óók positief te waarderen en getuigenbewijs te onderkennen als een belangrijk middel tot rechterlijke waarheidsvinding”. — Tussen waarheid en onzekerheid (Burgerlijk Proces & Praktijk nr. XI), 6.1 Inleiding.
Met andere woorden: getuigenverslagen zijn per definitie, in de ogen van de rechterlijke macht, nooit 100% waarheid! Hoe kan men dan van de Bijbel, die ook vol staat met getuigenverslagen, opééns dit wél verwachten? Juridisch en praktisch gezien een onmogelijkheid! Er móet wel enige persoonlijke inkleuring in voorkomen! Is dat niet het geval dan is er volgens ons huidige juridische systeem per definitie sprake van een vals, of vooraf afgestemd, getuigenis.
Er komen in de Bijbel dus inderdaad ‘probleemgebieden’ voor: verschrijvingen, verkeerd geïnterpreteerde correcties (“in de kantlijn”) of verklarende woorden en toevoegingen die in de loop der jaren in de tekst zijn geslopen. Zaken die anders werden geïnterpreteerd (persoonlijke inkleuring door de schrijver), geschiedkundig, enzovoorts. Het is aan ons, als lezers, proberen te doorgronden en onderzoeken wat de waarheid is.
Het zijn echter géén zaken die afbreuk doen aan de vele (bewezen) details, waarnemingen en algemene lijn, aan de Boodschap van de Bijbel. Wel moet ik opmerken dat veel van de ‘tegenstijdigheden’ die critici aanvoeren vaak nergens op slaan en eenvoudig te weerleggen zijn. Meestal is de oorzaak van constatering van een ‘tegenstrijdigheid’ ronduit onkunde en onbekendheid met de materie van- en bij de lezer. Nog afgezien van het feit dat klassieke werken begrijpen en interpreteren een vak op zich is!
Als een Richard Dawkins, bekend atheïst, op grond van zijn constatering dat de Bijbel in zijn ogen tegenstrijdigheden bevat daarom de Bijbel verwerpt toont hij daarmee aan andere wetenschappelijke beroepsgroepen te minachten. Hij, als bioloog, moet zich niet eens over klassieke literatuur uit willen spreken want dat is zijn vakgebied helemaal niet. Maar hij voelt zich hiertoe genoodzaakt omdat zijn vertrekpunt is dat het geloof in God net zo infantiel is als geloven in de Kerstman. En als dat je vertrekpunt is, kun je niet meer (wetenschappelijk) verantwoord met de tekst omgaan.
Op RefoWeb schrijft Ds. M.A. Kuyt o.a. er het volgende over (en sluit naadloos aan op wat ik eerder citeerde van Ramm):
“we spreken van de onfeilbaarheid van de Heilige Schrift onder deze voorwaarde, dat de Heilige Geest het getuigenis vastlegt in onze harten, dat de Schriften van God zijn en dat het geloof ten diepste niet afhankelijk is van een letterlijke inspiratie-leer”.
Net als dat in de Evangeliën zaken voorkomen die niet bepaald als propaganda voor het Christendom kunnen worden uitgelegd echter juist dáárom de geloofwaardigheid vele malen groter maakt is dat ook zo met het voorgaande.
Juist omdát er kleine omissies of (vermeende) tegenstrijdigheden voorkomen, zaken waarvan we nu vanuit de wetenschap zeggen: “mmm, dat werkt toch net iets anders” maakt dit de Bijbel vele malen geloofwaardiger en betrouwbaarder. Immers, het blijft een boek, zéker door God geïnspireerd maar door (feilbare) mensen op schrift gezet.
De Bijbel is niet een “onfeilbaar computer-algoritme” of “gladgestreken” verhaal, laat staan een “uit de hemel gedicteerd” boek. We zien en lezen er in hoe God werkt met- en door mensen en Hij zichzelf aan hen openbaart. Zij hebben daarvan naar eer en geweten, door God’s geest geleid, verslag gedaan.
Wanneer (bijvoorbeeld) atheïsten en anderen die de Bijbel willen ontkrachten menen dat door dergelijke “probleemgebieden” de Bijbel ongeloofwaardig is, gaan zij daardoor op een manier om met de tekst waarbij de grootste ‘biblicist‘ nog een vrijzinnige lijkt! Het is een volstrekt onhoudbare methode van bijbelonderzoek en totaal niet wetenschappelijk verantwoord.
Daarom geloof ik dat de Bijbel het geïnspireerde en ook onfeilbare Woord van God is en Hij er over waakt, en gewaakt heeft, dat deze ons al die duizenden jaren zo is overgedragen dat Hij uit dit boek ‘gekend’ kan worden door de mensen.
BijbelArchief, de website met duizenden artikelen en studies over- en uit de Bijbel, is nu ook als app beschikbaar voor uw (Android) telefoon en tablet.
De website BijbelArchief bevat ook veel studies en artikelen van de Stg. Yarah.
De app is gratis te downloaden/installeren via de Google PlayStore. U kunt de app vinden via deze link:
Door meerdere deelnemers worden regelmatig nieuwe artikelen gedeeld. In deze app is het eenvoudig een overzicht te krijgen van de nieuwe toevoegingen. Natuurlijk is het eenvoudig een studie over een onderwerp te vinden dankzij de duidelijke menu-structuur en is het mogelijk te zoeken op trefwoorden. Dé resource voor jouw bijbelstudie!
De Koperen Slang – in de Bijbel ook ‘Nehustan’ genoemd – was een voorwerp gemaakt door Mozes. De aanleiding is wellicht bekend. De koperen slang was iets ‘goeds’ en het werd uiteindelijk tot .. een afgod. Hoe kon dat gebeuren? En wat is tegenwoordig een afgod? Hebben we die nog?
Deze medische wetenschap heeft naast veel goeds ook veel slechts gebracht. Zoals abortus “voor iedereen” in Nederland. Zonder medische noodzaak mag abortus, als “voorbehoedsmiddel” worden toegepast.
Numeri 21 vertelt dat het volk ongeduldig werd en tegen God, en hun leider Mozes, in opstand kwamen. Sterker nog, ze walgden, zo zeiden ze, van wat God hen gaf! Er kwamen als gevolg hiervan ‘vurige slangen’ (zo noemt de Bijbel dat) onder het volk die heel veel slachtoffers maakten.
Als je zegt te walgen van het goede dat God geeft, zeg je dan feitelijk niet dat je walgt van God zelf? In dat geval heeft Hij alle reden om zich van je af te keren. Dat deed Hij dan ook; en het gevolg was dat er slangen kwamen. De Bijbel zegt dat God ze ‘gezonden had’. Het kan ook zo zijn geweest dat het volk normaliter door God beschermd werden tegen dit soort onheil en Hij nu zijn bescherming ophief. Waardoor ze ten prooi vielen aan de beesten..
Mensen zeggen steeds vaker, en openlijk, te walgen van God, van geloof. Als je op de sociale media soms leest wat mensen durven te zeggen over God of over gelovigen dan rijzen de haren je omhoog. Juist zij die zogenaamd ‘tolerant’ en ‘inclusief’ zijn kunnen het meest fel en afwijzend uit de hoek komen.
Het gevolg laat zich raden. Onze maatschappij wordt steeds ruwer; mensen steeds onverdraagzamer. Mishandeling, discriminatie, scheldpartijen. Het is aan de orde van de dag. En wie krijgt de schuld? Dezelfde God waar ze van walgen want “als God bestaat, waarom gebeuren dit soort dingen dan, nou..??“. Misschien is het antwoord wel: omdat je je van God hebt afgekeerd beschermt Hij jou niet meer.
Omdat onze maatschappij zich van God afkeert, zijn we -door eigen schuld en toedoen- “vogelvrij” en heeft de satan, de slang(!), macht om ons alles aan te doen wat hij wil….
Num. 21:6, 7 – Toen zond de Here vurige slangen onder het volk; die beten het volk, zodat er velen van Israël stierven. Daarop kwam het volk tot Mozes en zeide: Wij hebben gezondigd, want wij hebben tegen de Here en tegen u gesproken; bid tot de Here, dat Hij de slangen van ons wegdoe. Toen bad Mozes ten gunste van het volk.
Het volk Israël beseft zich dat ze de ellende over zichzelf hebben afgeroepen. En ze komen tot inkeer, tot berouw. Met als gevolg dat God een bijzonder teken doet. Mozes moet een slang maken, van koper, en deze omhoog houden. Iedereen die gebeten is door een slang moet hier naar kijken en zal worden gered.
Num. 21:9 – Toen maakte Mozes een koperen slang en plaatste die op een staak; en wie, wanneer een slang hem gebeten had, op de koperen slang de blik richtte, bleef in leven.
HIZKIA
Eeuwen later komen we de koperen slang weer tegen. Tijdens de hervormingen die Hizkia doorvoert. Om het volk weer tot God te laten terugkeren vernield hij de afgodsbeelden én, ..
2 Kon. 18:4 – Hij verwijderde de offerhoogten, verbrijzelde de gewijde stenen en hieuw de gewijde palen om; ook sloeg hij de koperen slang stuk, die Mozes gemaakt had, omdat tot op die tijd de Israëlieten daaraan plachten te offeren. En men noemde haar Nechustan
Iets goeds, de slang die Mozes tot genezing had opgehouden, was tot iets slechts verworden, dat wil zeggen: men vereerde het teken, het koperen beeld, in plaats van de betekenis van het teken (genezing en redding door God). Het was een afgod geworden en daarom moest het worden vernietigd.
BEELD VAN CHRISTUS
De koperen slang is een beeld van Christus, dat wil zeggen, zoals de koperen slang werd opgeheven ‘aan een staak’ (een paal) zo werd Christus ook aan een paal gehangen. En iedereen die ‘naar Hem opkijkt’, zijn ogen en hoop op Christus vestigt, wordt gered – zoals ook de mensen die naar de koperen slang keken eens werden gered.
Joh. 3:14-15 En gelijk Mozes de slang in de woestijn verhoogd heeft, zó moet ook de Zoon des mensen verhoogd worden, opdat een ieder, die gelooft, in Hem eeuwig leven hebbe.
We vereren dus niet een beeld(je) zoals een kruisje, een heilig boek, heilige dagen of een of ander religieus relikwie maar geloven in Hem die aan dat kruis genezing en redding bracht: Christus Jezus.
ANNO NU …
Anno nu hebben we ook veel goeds dat genezing geeft, en, hoe is het mogelijk, het teken er van is ook een slang: de medische wetenschap. Deze medische wetenschap heeft naast veel goeds ook veel slechts gebracht. Zoals abortus “voor iedereen” in Nederland. Zonder medische noodzaak mag abortus, als “voorbehoedsmiddel” worden toegepast. En dat gebeurt dan ook ruimschoots..
Deze week was het de “Week van het Leven“. Er werd in heel Nederland een flyer verspreid over Abortus en er was een “Mars voor het leven” met ca. 10.000 deelnemers. D66, de zogenaamd “inclusieve” partij, sloeg op tilt. Net als veel mensen op Facebook en andere sociale media. Het “baas in eigen buik” klonk veelvuldig en van sommige “facebook-bekenden” las ik zéér denigrerende opmerkingen over geloof en gelovigen. Want inclusiviteit en ‘anderen in hun waarde laten’ is kennelijk beperkt tot de eigen groep en strekt zich zéker niet uit tot die ‘mafkezen’ die in een god geloven.
De medische wetenschap is een afgod geworden; want de medische mogelijkheden worden aanbeden, op een voetstuk geplaatst, bewierrookt. Deze wetenschap is het die ons ‘moet redden’ – niet alleen van ziekte maar ook sociaal gezien overeind moet houden. Want wie wil er nu nog een kindje met een afwijking? Wie wil er nou een kindje als het gezinnetje al compleet is of als het financieel gezien niet zo lekker uitkomt? Oftewel: sociale factoren.. en daar mag best een (begin van) leven aan opgeofferd worden kennelijk.
WALGEN VAN GOD
Mensen ‘walgen van God’, walgen van wat zo kostbaar is: het leven dat Hij schenkt. Ze gooien het weg, omdat het (meer dan 50% van de gevallen) “even niet uitkomt, zo’n kind”.
Waarom kiezen vrouwen voor abortus? De meest genoemde reden voor een abortus is financiën: 47%. Als tweede belangrijke reden wordt een compleet gezin genoemd. Van de vrouwen voelt 25% zich te jong om een kind op te voeden. Daarnaast worden redenen genoemd als een verbroken relatie, geen goede opleiding, een partner die geen kind wil of een kindje met een handicap. Vrouwen kiezen dus met name vanwege sociale redenen voor een abortus. (NPV)
Heel vaak wordt bij tegenstand tegen abortus gezegd: “Maar, .. als het kind een gevolg is van verkrachting of misbruik!! Dan mag het zeker van jou ook niet?!”. Zoals je kunt zien, komt die reden in de statistiek niet eens voor omdat dit percentage zéér klein c.q. verwaarloosbaar is. Persoonlijk geloof ik dat abortus, ingeval het medisch noodzakelijk is, toegestaan moet zijn. En medisch noodzakelijk kun je een bepaalde reikwijdte geven inclusief psychisch lijden voor de moeder.
Enfin, .. terug naar die slang. De koperen slang was goed als in: het was een teken van iets – God’s redding. Net als het Kruis waar Christus aan hing een teken daarvan was. Medische wetenschap is iets goeds; het is iets waardoor mensen gered kunnen worden. Maar de slang zelf, het koperen beeldje, werd een afgod. Medische wetenschap is tegenwoordig voor veel mensen ook een afgod. Zij laten door de mogelijkheden die de wetenschap biedt, waaronder abortus, bepalen wat de ethische schaal is. Kan het? Dan mág het. Sterker, dan ‘moet het kunnen’. Immers, wij als autonome mens bepalen wat goed en slecht is.. Dat willen we niet horen van “een God” want voor ons als moderne mens geldt toch “geen heer en geen meester”?
Mensen walgen van God. Als gevolg hiervan bepalen ze zélf wel even wie er ‘baas in de buik’ is. Het is een signaal aan God: “Wij mensen geloven niet meer dat dit leven van U komt, we walgen van dit leventje en we moeten het niet, het komt ons nu niet uit, weg er mee”.
Als we als maatschappij zó omgaan met het Leven dan kan het niet anders dan dat God zegt: “Dan trek ik mijn handen van jullie af” en zullen de “slangen” weer onder ons zijn. Met alle gevolgen van dien.
WEG TERUG
Er is een weg terug. Als maatschappij, als volk, belijden dat we zonde hebben gedaan en zien op Hem die aan de paal hing. Tot vergeving van onze zonde, vergeving voor al het onschuldige bloed dat vergoten is, tot redding. Het kan nog steeds…
De relatie tussen het Oude en Nieuwe Testament in de bouw van de Tabernakel, de Tempel en het ontstaan van de Gemeente is een bijzondere relatie.
Er zijn meer overeenkomsten dan wij op het eerste gezicht denken. Wie was de ontwerper, wie was de bouwmeester? Waarom was de ‘buit’ die gebruikt werd belangrijk voor de Tabernakel en de Tempel én, .. wat was dan de buit in die zin in het geval van de Gemeente?
Jesaja 49:25 (NBG51). Maar zo zegt de Here: Toch worden de gevangenen aan een sterke ontnomen, en ontkomt de buit van een geweldige. Ik zelf zal strijden tegen uw bestrijders en Ik zelf zal uw zonen redden.
Bij het bestuderen van het Oude Testament viel mij, naar aanleiding van de paralel die er is tussen de Tabernakel en de Tempel, iets op. Er werd in beide gevallen gesproken over ‘oorlogsbuit’ die als basis diende voor de bouw. Maar ook het Nieuwe Testament spreekt over ‘buit’…
Daarnaast zijn er nog een paar andere paralellen te zien tussen de Tabernakel en de Tempel. En, er is eveneens een paralel in het Nieuwe Testament.
Deze drie overeenkomsten zijn dermate bijzonder dat verder onderzoek natuurlijk niet alleen interessant is maar ons ook een paar belangrijke geestelijke lessen kan leren. Wat vertelt het Oude Testament, wanneer er gesproken wordt over de Tabernakel en de Tempel, ons over het Nieuwe Testament?
In Exodus 3:20-22 lezen we: 20 Daarom zal Ik Mijn hand uitstrekken en Egypte treffen met al Mijn wonderen die Ik te midden daarvan doen zal. Daarna zal hij u laten gaan. 21 En Ik zal dit volk genade geven in de ogen van de Egyptenaren. En het zal gebeuren dat u, als u weggaat, niet met lege handen gaat. 22 Elke vrouw moet aan haar buurvrouw en aan haar huisgenote zilveren en gouden voorwerpen vragen, en kleren, die u uw zonen en dochters te dragen moet geven. Zo zult u Egypte beroven. – Zie ook Exodus 12:35, 36.
Als je dat leest denk je onwillekeurig “wat raar, waarom moeten de Israëlieten ‘buit’ meenemen van de Egyptenaren?”. Wat heb je aan al dat zilver en goud als je als volk de woestijn in trekt? En wat heeft dat te maken met de Gemeente, de Kerk?
Wanneer zijn de bijbelboeken van het Oude Testament geschreven?
Wanneer is de Bijbel eigenlijk geschreven en door wie? De claim die tegenwoordig vaak gelegd wordt is dat de Bijbel pas véél later, eeuwen later, is geschreven dan de namen van de auteurs of de beschreven verhalen doen vermoeden. De boeken van Mozes, de profeten etc. zouden allemaal véél later zijn geschreven.
Deze theorie, de documentaire hypothese genaamd is tegenwoordig leidend onder veel theologen en andere onderzoekers. We komen ‘m bijvoorbeeld tegen in de inleidingen op de Bijbelboeken van de NBV-vertaling, maar ook op de website van de EO (bij de inleidingen op de diverse bijbelboeken) – die ze kennelijk hebben overgenomen uit de NBV.
De “documentaire hypothese”
“De documentaire hypothese is de hypothese waarin een reconstructie wordt gevormd van de oorspronkelijke bronnen van de Thora of Pentateuch (de eerste vijf boeken van de Hebreeuwse Bijbel (Genesis, Exodus, Leviticus, Numeri en Deuteronomium).
Deze bronnen zijn deels onafhankelijk van elkaar ontstaan en zijn gebruikt bij het redactionele proces om de definitieve vorm van de Thora te bepalen [..] De belangrijkste versie van deze hypothese is geformuleerd door de Duitse theoloog Julius Wellhausen (1844-1918) tegen het einde van de 19e eeuw (de “Wellhausen-hypothese”). Volgens Wellhausen waren er vier belangrijke bronnen die een beeld van de religieuze geschiedenis van de Israëlieten schetsen:
– J , ofwel de Jahwist; geschreven omstreeks 950 v.Chr. in het zuidelijke koninkrijk Juda
– E, ofwel de Elohist; geschreven omstreeks 850 v.Chr. in het noordelijke koninkrijk Israël
– D, ofwel de Deuteronomist; geschreven omstreeks 621 v.Chr. in Jeruzalem tijdens een periode van godsdienstige hervorming onder koning Josia
– P, ofwel de Priestercodex; geschreven omstreeks 450 v.Chr. door Aäronitische priesters.
De redacteur die deze bronnen samengevoegd zou hebben tot de uiteindelijke Thora staat bekend als R. De werkzaamheid van R is (volgens deze hypothese) op meerdere momenten in het ontstaansproces van de Thora te herkennen, maar als uiteindelijke redacteur duidt men vaak Ezra aan. (Wikipedia)
Objectief gezien zou het zo kunnen zijn dat de Bijbel op deze manier is samengesteld. We moeten elke optie open houden wanneer we iets onderzoeken immers?
Echter, er is geen enkel bewijs voor deze stellingen als je kijkt naar de eerste boeken van Mozes. Men puzzelt, aan de hand van de vooringenomen stelling (een hypothese), delen van de Bijbel bijelkaar en dat leidt tot dit beeld (afbeelding): een bijbel geschreven, geredigeerd, gecorrigeerd etc. door (slechts) vier mensen.
Documentaire Hypothese. Afb. Public Domain.
Het gaat hier met name om de eerste boeken van Mozes maar de theorie gaat ook een stap verder. Zo worden de boeken van Samuel, Richteren, Koningen en Kronieken ten opzichte van de beschreven situaties ook véél later in de tijd geplaatst.
Drs. Ben Hobrink schrijft dat er een:
“…overvloed aan bewijzen [is] dat de Tora daadwerkelijk door Mozes is geschreven, en niet 800 jaar later door een aantal priesters is verzonnen [..]
(Drs. Ben Holbrink, “Moderne Wetenschap in de Bijbel”, pg. 295-299)
De verklaring vanuit de tekst zelf
Op dit moment ben ik al geruime tijd met onder andere dit onderwerp bezig. Als je kijkt naar 1 & 2 Koningen, en ook naar een aantal andere boeken in de Bijbel, zie je dat aan deze boeken daadwerkelijk meerdere auteurs moeten hebben gewerkt; of, anders gezegd: delen zijn in verschillende perioden geschreven en later sámengevoegd tot één geheel. Dit kun je herleiden uit de teksten zelf. Daar hoeft geen theorie of “hypothese” ( = aanname, veronderstelling) aan te pas te komen.
1 & 2 KONINGEN
Een aantal duidelijke voorbeelden hier van zijn in de tekst zelf te vinden in Koningen, in het gedeelte over de Tempel van Salomo (1 Koningen 8: 7,8) lezen we:
7 Want de cherubs spreidden beide vleugels uit over de plaats van de ark: de cherubs bedekten de ark en zijn draagbomen vanboven. 8 Daarna schoven zij de draagbomen verder uit, zodat de uiteinden van de draagbomen wel zichtbaar waren vanuit het heiligdom vóór het binnenste heiligdom, maar buiten niet zichtbaar waren. Zij zijn daar tot op deze dag.
Daarmee is dit gedeelte van 1 Koningen te dateren als “geschreven voor de Ballingschap” want: de Babyloniërs hebben deze Tempel, bij de verovering van Jeruzalem in 587/586 v. Christus, met de grond gelijk gemaakt.
“Zij zijn daar tot op deze dag” betekent dat dit gedeelte geschreven is vóór de Ballingschap. Immers, geen schrijver zou met droge ogen dit kunnen opschrijven én voorlezen aan anderen als de Tempel niet meer bestond! Niemand zou dit, op dat moment, accepteren als een geschrift dat waar zou zijn.
1 en 2 Koningen beschrijven ruim 400 jaar geschiedenis, die vrijwel parallel loopt met het Koningschap en de Tempel van Salomo tot enkele decennia na de vernietiging er van.
2 Koningen 25:27-30 gaat in detail in op een gebeuren dat eveneens noemenswaard is in dit verband:
27 Het gebeurde in het zevenendertigste jaar van de ballingschap van Jojachin, de koning van Juda, in de twaalfde maand, op de zevenentwintigste van de maand, dat Evil-Merodach, de koning van Babel, in het jaar dat hij koning werd, Jojachin, de koning van Juda, gratie verleende en hem uit de gevangenis haalde. 28 Hij sprak vriendelijk met hem en stelde zijn zetel boven de zetel van de koningen die met hem in Babel waren. 29 Jojachin legde zijn gevangeniskleren af en gebruikte steeds de maaltijd bij hem, al de dagen van zijn leven. 30 En wat betreft zijn levensonderhoud: een voortdurend levensonderhoud werd hem door de koning verstrekt, een dagelijkse hoeveelheid, al de dagen van zijn leven.
Dit gebeurde in ca. 561 v.Chr. – de conclusie die vervolgens getrokken wordt is dan: “Dus zijn de Koningen daarná geschreven”. Dit is, gezien het gedeelte waar we mee begonnen uit 1 Koningen 8, een onhoudbare stelling. Want: als je het één concludeert op basis van de inhoud van de Koningen, moet je daarmee het ander niet van tafel vegen: beide zijn waar!
Jeremia (bron: Wikipedia) – Schilder: Rembrandt van Rijn
De Joden geloven traditioneel dat Jeremia de schrijver is van 1 & 2 Koningen.
Jeremia profeteerde in Juda en wel tijdens de regeringen van Josia, Jojakim en Zedekia, vóór en tijdens de val van Jeruzalem (2 Kon. 23 – 25; 2 Kron. 34 – 36). Hij profeteerde ongeveer 50 jaren lang. Veel, zeer veel heeft hij in Jeruzalem te lijden gehad, doordat zijn zending en opdrachten werden miskend (Christipedia).
Persoonlijk ben ik van mening dat Jeremia zeer zeker zijn hand zou hebben kunnen gehad in de uiteindelijke samenstelling van deze boeken, net als de Kronieken volgens de Joodse traditie door Ezra is samengesteld. Zij waren immers profeten van de Here en zullen met groot (geestelijk) onderscheid, secuur en integer, uit de bekende boeken en geschiedschrijvingen de Koningen en Kronieken hebben samengesteld.
Datering is dus, vanuit de tekst zelf, te herleiden.
Andere bronnen
Dat er sprake is van samenstelling uit andere bronnen en/of samenhang met andere bronnen – uit dezelfde tijden – lezen we regelmatig. De redacteur of samensteller(s) maken daar ook geen geheim van.
Zo lezen we in 1 Kon. 11:41 een verwijzing naar een “het boek met de geschiedenis van Salomo“. En in 1 Kon. 14:29 “Het overige nu van de geschiedenis van Rehabeam, en al wat hij gedaan heeft, is dat niet beschreven in het boek van de kronieken van de koningen van Juda?”. In 1 Kon. 16:5 lezen we “Het overige nu van de geschiedenis van Baësa, wat hij gedaan heeft en zijn macht, is dat niet beschreven in het boek van de kronieken van de koningen van Israël“.
Er zijn dus verwijzingen naar zeker drie andere geschiedschrijvingen. 1 & 2 Koningen zijn wellicht samenvattingen; de hoogte- en dieptepunten worden benoemd en/of zaken die juist niet in deze boeken zijn beschreven maar toch relevant werden geacht. Zó relevant zelfs dat ze in de Canon terecht kwamen en de andere boeken verloren zijn gegaan!
Goddelijk geïnspireerd
De Bijbel, zo geloven we als Christenen, is door God geïnspireerd. Door God “ingeademd”. Hij heeft er, in die zin, Zijn hand in gehad dat wat uiteindelijk aan ons overgeleverd is voor ons, als gelovigen, van belang is.
Er is vast véél méér geschiedschrijving geweest. Meer nog dan hiervoor aangehaald. Er zijn echter bronnen en boeken afgevallen en verdwenen. Relevant voor toén wellicht, maar niet voor de heilsgeschiedenis van Israël en de Gemeente. Die selectie is door de profeten en priesters gedaan – door de Heilige Geest geïnspireerd!
Hoe belangrijk is datering?
Datering van de boeken, zoals Koningen en Kronieken, is dus soms niet zó relevant zoals je kunt zien. De achtergrond kennen wel.
Voor wat betreft de boeken van Mozes is het vaststellen van auteur en datering wél relevant – omdat, als we dat niet op de juiste manier doen, we het slachtoffer worden van het denken van de moderne theologie; de documentaire hypothese. Een gedachtengang die mijns inziens namelijk uiteindelijk leidt tot verwerping van de Bijbel als Gods Woord.
Daar zal ik in de toekomst graag eens op terug komen.
Eén van de bekende verhalen uit het Oude Testament vinden we in 1 Koningen 17 tot en met 19. De Profeet Elia versus Achab en Izebel – de Koning en zijn vrouw die het land Israël volledig van God los dreigden te maken.
Het begint in Hoofdstuk 17 als volgt:
Toen zeide de Tisbiet Elia, uit Tisbe in Gilead, tot Achab: Zo waar de Here, de God van Israël, leeft, in wiens dienst ik sta, er zal deze jaren geen dauw of regen zijn, tenzij dan op mijn woord.
Daarna volgt het bekende verhaal, de grote droogte, de ‘showdown’ op de berg Karmel, Elia’s enorme triomf. Maar ook, de dag er na, zijn enorme teleurstelling.
Bijgaande een puntsgewijze samenvatting van de hoofdstukken en een aantal belangrijke lessen die hier uit zijn te leren voor gelovigen. De samenvatting is naar een video van Dr. David Feddes. Voor mijn eigen gebruik gemaakt, maar ik denk dat ook andere lezers hier mee geholpen kunnen zijn.
SAMENVATTING
Achab en Izebel
Izebel → afgoden in Israël, Achab zat er niet mee want: economisch en politiek voordeel.
Slechtste koning en koningin ooit in Israël
Elia gezonden door God met profetie met betrekking tot jarenlange droogte, pas als Elia het zou zeggen zou de regen en dauw terugkeren;
Elia moest in de Woestijn door de raven onderhouden worden;
Elia naar een weduwe → de oliekruik ging niet leeg, het meel raakte niet op;
Weduwe leefde in Sidon, thuishaven van Izebel;
Kind wordt ziek, sterft. Elia wekt het tot leven door God’s hand.
Weduwe, die heidens was, erkent: Elia is een man van God, en dat hij de waarheid spreekt.
Obadja (dienaar Koning!) heeft 100 profeten verborgen gehouden in twee grotten.
Niet elke politicus is een gladjakker, deze man dient God!
Achab geeft Elia (en God) de schuld van het oordeel, terwijl hij zelf de veroorzaker is. God de schuld geven is niet terecht; zie dat je zelf vaak het probleem veroorzaakt;
Elia zet het volk voor de keuze: God of de Baals – het volk maakt geen keuze maar zwijgt
(1 Ko. 18:21)
Het gebeuren vond plaats op de Karmel, waar Baals-aanbidding, vlak bij Sidon, dé godsdients was. Baal was ook de “god van bliksem en onweer”…! Er waren 850 Baals-priesters.. tegen één profeet van God.
God’s vuur verteert het offer compleet!
De mensen roepen uit: De Here is God!
Elia bid 7x en de regen komt.
Izebel bedreigt Elia met de dood, hij vlucht..
en vraagt God om zijn leven weg te leven!
Engel geeft hem te eten en te drinken en hij gaat naar de Horeb;
God ontmoet hem daar in een zachte bries;
7.000 hebben hun knie niet gebogen voor Baal;
Hij moet 2 koningen aanstellen en Eliza als zijn opvolger zalven.
Burnout & Breakdown
Een piek (Berg) kan zorgen voor een ontzettende ‘val’ in de diepte. Een (kleine) tegenslag kan je alle euforie doen vergeten in een oogwenk;
de mensen om je heen zijn ‘slecht’;
de kerk helpt je niet bepaald;
ik ben een ‘loser’, mijn leven is een mislukking;
ik wou wel dat ik dood was, ..
Elia was een man met een natuur als elk mens (zoals wij) → Jak. 5:17, 18
Onze gebeden kunnen dezelfde kracht als die van zijn gebeden hebben!
Hij was zelf geen ‘superman’, het was God die zijn gebed kracht gaf.
Wat Elia nodig had:
Voedsel & Water;
Rust (slaap);
Vernieuwing van zijn Geest!
Naar een plaats waar hij God ontmoet;
Luisteren naar Zijn stem;
God’s aanwezigheid ervaren;
Weer ‘oplijnen’ met de missie die God geeft.
Dit geldt ook voor elke gelovige!
De onzichtbare fluisteraar
God komt vaaak helemaal niet in tekenen en wonderen – die verandert het hart van de mens (Izebel) niet. Ook de Farao van Egypte was niet onder de indruk, ..
de wonderen van de Here Jezus veranderde de harten van de leiders van Israël niet! Ze wilden alleen maar méér wonderen als ‘bewijs’ ..
De sleutel tot het veranderen van de harten zijn niet de ‘wonderen en tekenen’ → Hij openbaart zijn wil, zijn doel, in de stilte, in het ‘fluisteren’ van de wind. Elia herkende dit meteen en wist “ik ben nu heel dicht bij God”.
Zoeken we God? Zoek de stilte.
Niet de ‘show’ of ‘entertainment’. Een geweldige, heftige en emotionele, kerkdienst kan je emotioneel raken – maar zonder dat je God daadwerkelijk hebt ontmoet! Het voelt misschien wel alsof je God hebt ervaren maar in de praktijk ben je niet ten diepste één met Hem geworden op zo’n moment. Zelfs als Hij daar wél aanwezig was (denk aan het vuur uit de Hemel). Verwar zo’n vuur (= teken van oordeel!) niet met gemeenschap met God!
Wat Elia vergat, ..
Obadja zijn werk in het verbergen van de profeten → Elia wás niet alleen! God heeft vaak “zijn mensen” in de meest onverwachte plaatsen. Denk aan de discipelen die voor Herodus werkten. Mensen die voor Ceasar werkten;
Er waren (dus) nog steeds 100 profeten → Elia dacht dat hij de énige was? Hij wist dat dat niet zo was maar wentelde in zelfmedelijden. Er blijft altjid een ‘overblijfsel’: de 7.000 die nooit hun knie voor Baal hadden gebogen!
In Rom. 11:2-5 zegt Paulus dat er “ook in de huidige tijd een overblijfsel is”.
Elia dacht dat hij alleen was, maar God had Elisa als opvolger al klaarstaan!
Elisa deed zelfs nog grotere dingen dan Elia!
We zijn als gelovigen niet onvervangbaar. Gods werk gaat door als wij er niet meer zijn → God is echt niet afhankelijk van ons, maar andersom!
God verhoorde Elia niet, ..
Elia vroeg te mogen sterven.. dat is een gebed dat nooit verhoord werd; integendeel: hij werd opgenomen in de hemel. 2 Kon. 2:11-12. Net als Henoch en, straks, de Gemeente.
Zijn tegenstrijdigheden erg?
Goed onderzoeken
Als je zegt te walgen van het goede dat God geeft, zeg je dan feitelijk niet dat je walgt van God zelf? In dat geval heeft Hij alle reden om zich van je af te keren. Dat deed Hij dan ook; en het gevolg was dat er slangen kwamen. De Bijbel zegt dat God ze ‘gezonden had’. Het kan ook zo zijn geweest dat het volk normaliter door God beschermd werden tegen dit soort onheil en Hij nu zijn bescherming ophief. Waardoor ze ten prooi vielen aan de beesten..
Eén van de bekende verhalen uit het Oude Testament vinden we in 