Bitcoins kopen! Nu doen! De koersen exploderen en blijven maar stijgen, dit mág je niet missen. Van een paar cent (€ 0,05 in 2011) naar ruim 12.000 euro op dit moment. Voorbeelden te over van mensen die schathemeltjerijk zijn geworden er mee. Als we de juichende berichten moeten geloven…

Op 22 mei 2010 werd de eerste officiële Bitcoin transactie voltooid: 2 pizza’s voor 10,000 bitcoin. Nu kun je een paar duizend pizza’s voor (de waarde van) één bitcoin kopen.

Is het inderdaad slim in BitCoins of andere ‘virtuele munten’ te stappen? Of is het nu te laat? Wat is wijsheid als je wilt ‘beleggen’ hier in?

Is Bitcoin een goede belegging?

1. Bitcoins zijn géén belegging.
   Een belegging heeft een onderliggende intrinsieke waarde. De intrinsieke waarde van een aandeel wordt berekend door de actuele waarde van alle bezittingen van een fonds of bedrijf te delen door het aantal uitstaande aandelen;
2. Bitcoins worden door niemand gegarandeerd
   Wanneer je geld op de bank hebt, garandeert de overheid de waarde hier van. Daar kun je over discussiëren uiteraard maar er is een zekere verzekerde waarde van/voor je geld.

Bitcoin, en andere ‘virtuele munten’ zijn dus géén belegging. Toch denken inmiddels 135.000(!!) huishoudens in Nederland daar anders over en hebben serieus geld gestoken in deze munteenheid.

Hoe komt de Bitcoin aan zijn waarde?

Bitcoin (BTC) onderscheidt zich van het bestaande geldsysteem doordat virtuele munten met behulp van het internet rechtstreeks van zender tot ontvanger worden verstuurd, zonder tussenkomst van een bank. De BTC’s worden “gedolven” (mining) door computers berekening te laten doen. Wordt zo’n rekensom opgelost dan levert dat een BTC op. Het aantal BTC’s is beperkt en het ‘delven’ er van vraagt steeds meer rekenkracht.

Maar dat zegt nog steeds niets over de waarde. Want immers: elke computer kan een rekensom oplossen. Volgens de specialisten wordt de waarde bepaald door de kopers.

Wat de Gek er voor geeft

De waarde van Bitcoins wordt bepaald door de gebruikers. De marktprijs van een Bitcoin, omgerekend naar euro’s, hangt af van de prijs die ervoor wordt betaald [..] Aangezien Bitcoin wordt beschouwd als geld heeft het waarde. (http://www.watisbitcoin.nl/)

Met andere woorden “wat de gek er voor geeft“. We spreken met elkaar af dát het waarde heeft door dat (echte) geld er voor neer te tellen. In de hoop dat het nóg meer waard wordt.

Deze hoop op waardevermeerdering is pure speculatie. En dat is ook wat met name op dit moment de prijs gigantisch opdrijft: de (grote) speculanten. Bitcoin is daarmee het ultieme voorbeeld van een “get rich quick scheme“.

Dromen najagen

Ik had eigenlijk geen zin om hier over te bloggen omdat het mij wel logisch lijkt dat de meeste mensen begrijpen dat Bitcoins een riskante onderneming zijn. Maar toen ik vandaag op Facebook zelfs een reclame zag van een website die mensen met schulden aanraden om toch “voroal nu” te investeren in Bitcoins om straks “in één klap je schulden te kunnen afbetalen” brak mijn klomp.

Zélfs mensen met schulden verleiden om nog meer schulden te maken om Bitcoins te kopen..? En dat in een reclame-uiting op Facebook? Uiteraard heb ik de uiting als ‘misleidend’ gerapporteerd. Hopelijk doet Facebook er wat mee. Het is vooral misleidend omdat het doorverwees naar een website die leek op de CNN-site en het CNN logo misbruikt. En in de vorm van een advertorial mensen een soort van “bitcoin lening” aan wil laten gaan.

Mensen worden gek gemaakt. Beloftes dat men ‘schuldvrij’ of ‘snel rijk’ wordt doen het nu eenmaal goed. Vooral als je er niets voor hoeft te doen. Bezuinigen en je budget op orde brengen doet immers “pijn”. Laat staan gewoon je schulden afbetalen.. Nee, liever leent iemand nog wat bij om “op zeker” binnenkort eens flink te cashen. Sommige avonturiers verkopen zelfs hun hele hebben en houden en zetten vol in op de BTC’s, zoals je hier kunt lezen.

Consumentenpsycholoog Patrick Wessels zei in een vraaggesprek met de NOS: “Het brein is lui en zoekt altijd een makkelijke manier om keuzes te maken [..] Dus zeker met iets als de bitcoin, wat voor veel mensen ingewikkeld is, zijn we geneigd de groep te volgen. En als een groeiende groep mensen iets doet, zal het wel oké zijn. Dat lijkt nu ook te gebeuren met bitcoins.”

De prijs van de bitcoin wordt dus omhoog gestuwd door de verwachting dat het meer waard wordt en door kuddegedrag.

Tulpenmanie

Het doet dus een beetje denken aan de ‘aandelengekte’ uit de jaren ’90 van de vorige eeuw. Ik heb toenmalige collega’s en bekenden tienduizenden(!) euro’s zien verliezen in één dag doordat die markt instortte. Maar het kan nog vele malen erger.

Ik citeer even wat van Wikipedia. Een stukje geschiedenis, uiteraard, maar wel een model voor alle ‘windhandel’ die we sindsdien hebben gezien.

In de Nederlandse Gouden Eeuw bereikten de prijzen van de nieuw geïntroduceerde tulpenbollen extreme hoogten. In januari 1637 werden tulpenbollen verkocht voor meer dan tien keer het jaarsalaris van een ervaren vakman, en waren ze ongeveer evenveel waard als een Amsterdams grachtenpand. Ook werd er gespeculeerd in opties op tulpen, die op dat moment nog in de grond zaten. De tulpenmanie wordt door economen gezien als de eerste uitgebreid beschreven bubbel (speculatiegolf) in de wereldgeschiedenis. De term tulpenmanie wordt vaak gebruikt als metafoor voor een grote economische bubbel. [..] 

Kort na 1600 begonnen de prijzen van tulpenbollen te stijgen. Franse hofdames betaalden honderden guldens voor een tulpenbloem die zij op een galabal in hun decolleté droegen. In 1623 kostte één enkele tulpenbol van een populaire soort 1000 gulden, terwijl het gemiddelde jaarinkomen op 150 gulden lag. Tijdens de jaren dertig van de 17e eeuw liepen de prijzen zo hoog op dat sommige mensen bereid waren evenveel te betalen voor een zak tulpenbollen als voor een rijtje Amsterdamse grachtenpanden. Een goede handelaar kon 6000 gulden per maand verdienen. [..]

Vanaf 1634 begonnen ook buitenstaanders zich met die handel in te laten en ontstond een speculatiegolf die vooral woedde in Haarlem, Hoorn, Amsterdam, Alkmaar en Enkhuizen. Sommige handelaren verkochten tulpenbollen die nog maar pas geplant waren en die niemand nog in bloei had gezien; dit leidde tot contracten voor levering in de toekomst, vergelijkbaar met wat wij tegenwoordig futures zouden noemen. Het verschijnsel werd aangeduid met windhandel [..] Op dinsdagavond 3 februari 1637 stortte in Haarlem de windhandel abrupt in, toen een verkoper bleef zitten met een partij pondsgoed die hij voor 1400 gulden had aangeboden. Twee dagen later werd in Alkmaar tijdens een veiling van tulpenbollen in totaal nog 90.000 gulden omgezet. De week daarop kelderden overal in Holland en Utrecht de prijzen.

De Bitcoin en andere virtuele munten is vergelijkbaar met deze ‘windhandel’. Er wordt iets verkocht wat er niet is.

Er ontstond een chaotische situatie met veel onenigheid onder handelaren over de geldigheid van de afgesloten contracten. Al snel bleek dat de meeste floristen tulpen die ze niet bezaten, hadden doorverkocht aan kopers die ze niet konden betalen.

Windhandel

Als mensen leningen gaan nemen om BTC’s te kopen is, net als indertijd met de tulpenhandel en de ‘aandelenlease’-constructies uit de jaren ’90 het hek van de dam. Dan is het wachten tot de klap komt. Dát die klap komt, in negatieve zin uiteraard, is zeker. En dan sta je met heel erg lege handen.

De lachende derde zijn de grote speculanten en de online BTC handelaren via hun BTC platforms. Díe hebben dan de centjes binnen. Het is regelrechte ‘windhandel’.

Ik kan maar één advies geven: absoluut niet doen. Nu zeker niet (meer). Indertijd kon het vrij risicoloos. Voor een paar cent kocht je bitcoins. Maar nu moet je serieus geld investeren wil je mee kunnen doen. Speculeren moet je, net als met beleggen of een lot kopen in de loterij, alleen doen met geld dat je kunt missen. Dat je óver hebt. Nu in BTC’s stappen is, naar mijn mening, iets wat de meeste mensen beter niet kunnen doen.