Copyrightclaim van Visual Rights Group namens ANP?

Visual Rights Group ANP copyright foto
Copyright laws by Nick Youngson CC BY-SA 3.0 Pix4free

Ik had het nooit verwacht te krijgen: een Copyrightclaim van Visual Rights Group, voorheen Permission Machine, namens het ANP. Daar lag op 8 mei opeens een, op 4 mei gedateerde, brief in de bus van Visual Rights Group. Met het dwingende verzoek om een flink bedrag af te tikken wegens een vermeende inbreuk op auteursrechten. Wat kun je doen tegen een Copyrightclaim van Visual Rights Group, namens het ANP?

Volgens Visual Rights Group heb ik inbreuk gemaakt op de auteursrechten van het ANP. En of ik maar even €391,29 aan ze wilde betalen voor deze schending van de auteursrechten.

» Download dit artikel (PDF-formaat)

DISCLAIMER

Dit artikel is een privé mening/ervaring. Onderstaande hoeft niet voor jou van toepassing te zijn en je kunt er geen rechten aan ontlenen, immers: ik ben geen jurist.

In de voorbereiding op een eventuele rechtszaak (want ik was niet van plan dit bedrag te betalen) heb ik heel veel gegevens en artikelen bijelkaar gezocht. Dit ‘dossier’ of ‘verweer’ deel ik bijgaande in de vorm van een artikel op dit blog – want Visual Rights Group heeft uiteindelijk afgezien van haar claim. Ik deel dit daarom met anderen. Zodat je er mogelijk je voordeel mee kunt doen.

Wie is Visual Rights Group?

Visual Rights Group begon onder de naam Permission Machine. Het is een bedrijf uit België dat met behulp van speciale software, gevoed door de beeldbank van -in mijn geval- het ANP het internet afstruint op zoek naar “inbreukmakers”.

De foto’s in de beeldbank worden vergeleken met de foto’s die op websites staan. Is er een match, dan sturen ze daarvoor een gepeperde rekening.

Verdienmodel Visual Rights Group
Of die claim nu legitiem is of niet, dat maakt bedrijven als Visual Rights Group niet uit.

Visual Rights Group / Permission Machine heeft als verdienmodel het najagen van mensen die, in hun ogen, de auteursrechten schenden en niet het verdedigen van de belangen van de fotografen.

Ze hebben, volgens een rechter in België, activiteiten die hoofdzakelijk gericht zijn op het onder druk genereren van inkomsten uit vastgestelde (vermeende) schendingen van auteursrechten.

In Nederland jagen ze in opdracht van onder andere ANP op foto’s en wordt gerechtsdeurwaarder Rosmalen Nedland ingeschakeld om te procederen.” (Martine Bakx)

Persoonlijk vind ik het een perverse methode om je geld te verdienen en het is te zot voor woorden dat ANP juist dit bedrijf heeft ingeschakeld om zogenaamde auteursrechtschendingen namens het ANP aan te pakken.

Hoe werkt Visual Rights Group?

Betaal je niet, en kom je niet in verzet, dan volgt een deurwaarderstraject en eventueel kun je je bij de rechter gaan verantwoorden.

Als je op dat punt aanbeland bent, is het 99,99% zeker dat je de zaak verliest. Rechters gaan namelijk bijna altijd mee in het narratief van Visual Rights Group. Lees het bizarre verhaal van Martine Bakx. Ze schrijft:

Nader onderzoek leerde dat ze massaal facturen versturen. En dat iedereen betaalt, waarschijnlijk omdat een advocaat inhuren al snel het factuurbedrag overschrijdt. Ik heb geloof ik de discutabele eer om de eerste te zijn die daadwerkelijk gedaagd wordt.”

Helaas heeft Martine de zaak, zoals in bijna alle gevallen gebeurt, verloren.

Er zijn sporadisch uitzonderingen. De rechtbank in Gent beaamde indertijd dat Permission Machine (nu: Visual Rights Group) een ‘auteursrechttrol’ is. Maar dat doet niet af aan het feit dat ze de rechtspraak in bijna alle gevallen aan hun kant hebben. Toch zijn er uitzondering (zie verder, onder de Jurisprudentie).

fotograaf copyright visual rights group anp gratis foto pixabay

Wat is mijn vermeende “inbreuk”?

In een artikeli over de reactie van mensen op Sociale Media op uitspraken van Hugo de Jonge over de hybride warmtepomp had ik, zoals ik wel vaker doe, een tweet geciteerd. Dit citeren doe ik door een tweet te screenshotten en in mijn artikelen te plaatsen.

Dat is volgens Visual Rights Group in dit geval een inbreuk op de copyrights van het ANP omdat er in de tweet hierover een bericht van de NOS werd aangehaald. Waarin ook een (miniatuur)foto te zien was en precies die foto uit de tweet meenemen in je screenshot wordt door Visual Rights Group gezien als “inbreuk op de auteursrechten”.

Is dat inderdaad zo? Is hier sprake van een screenshot (in de vorm van citaat) van een Tweet of onrechtmatig een foto gebruiken waarbij er inbreuk wordt gemaakt op de auteursrechten?

En, hoe zit dat eigenlijk met die auteursrechten? Werken die alleen maar in het voordeel van ANP (en Visual Rights Group) of is er wel wat meer over te zeggen? In mijn ogen het laatste..

Waarom screenshots?
Ik werk met screenshots omdat embedden van Tweets, ook een veelgebruikte manier om berichten van Twitter te citeren, er toe kan leiden dat het citaat in een later stadium verdwijnt. Bijvoorbeeld wanneer het betreffende account op Twitter opgeheven wordt, beperkt wordt qua toegang of wanneer de betreffende houder van het account de tweet heeft verwijderd.

Daarnaast heeft Twitter ook regelmatig storingen of blokkeert accounts. Wat er toe zou kunnen leiden dat mijn artikel gemankeerd wordt -immers, het is waar ik naar verwijs in het artikel- en hetgeen je schrijft wellicht zelfs onbegrijpelijk wordt voor de lezer. Nog afgezien van het feit dat je niet meer kunt bewijzen wat er gezegd of geschreven is.

Een voorbeeld: stel je schreef een paar jaar geleden een artikel over uitlatingen van Donald Trump en ‘embed’ zijn Tweets. Op 9 januari 2021 werd zijn account door het toenmalige Twitter-management ‘voorgoed geschorst’, zo liet de NOS wetenii. Waarmee álle embed-citaten in één klap onbeschikbaar waren. Dit kan niet de bedoeling zijn in mijn ogen immers daarmee, door deze afhankelijkheid van de dienst Twitter, worden deze artikelen gemankeerd.

Of denk aan de casus tegen Willem Engel? Heel veel mensen hebben van zijn tweets screenshots gemaakt om te bewijzen dat hij bepaalde opruiiende uitspraken heeft gedaan en deze ook gedeeld her en der. Ook zijn screenshots opgenomen in het dossier en de aangifte(n) tegen hem. Ook daarin zijn regelmatig foto’s en gedeelten van berichten uit de media te zien. Mensen als Engel e.d. verwijderen tweets soms weer als de grond te heet onder hun voeten wordt. Dan is je ‘citaat’, laat staan je bewijs, verdwenen.

Het is dus (technisch en praktisch gezien) zeer logisch en ook redelijk een screenshot van een tweet te maken en op juist die manier te “embedden” (insluiten als citaat). Vergelijk het met het maken van een foto of een geluidsopname als ‘bewijsmateriaal’ van een uitspraak of gebeurtenis.

Citeren mag niet?

In een tweet die ik, middels een screenshot, citeerde was een artikel ingesloten voorzien van commentaar. Dat artikel bevatte een foto. En die foto “citeren” mag niet van het Visual Rights Group, namens het ANP.

En dus onderneemt Visual Rights Group namens het ANP actie. ANP ziet het namelijk niet als citeren maar als “onrechtmatig gebruik van een foto” waar zij van stellen de rechtmatige eigenaar te zijn (wat overigens niet het geval is, zie verder).

Visual Rights Group stuurde een brief waarin ze stelden dat deze per post en per email is verzonden. Per email is deze niet ontvangen. Ook niet in mijn spambox. Daarnaast was de brief geadresseerd aan mijn bedrijf terwijl het om een persoonlijk, privé, blog gaat. Dit is uitdrukkelijk vermeld op mijn blog (onder het kopje “Over”).

In het lange epistel vol dreigende taal stellen ze ondermeer (onderstreping van mij):

Om het fotomateriaal van het ANP te kunnen gebruiken, dient u steeds te beschikken over een licentie [..] Wanneer er geen licentie of toestemming werd verkregen, dan spreekt men van onrechtmatig gebruik en van een inbreuk op het auteursreecht”.

Dat een tweet een kop van een krantenartkel insluit waar weer een (miniatuur)foto in zichtbaar is c.q. meekomt, is mij niet aan te rekenen in mijn ogen. Deze foto bevindt zich immers in de publieke ruimte (online nieuws, twitter) en daarbij gaat het mij niet om de foto maar om

1) de inhoud van de tweet en
2) gedrag van gebruikers van sociale media.

Dat is immers waar mijn artikel op mijn blog over ging.

Foto's pikken mag nietFoto’s pikken mag niet!
Dat je niet ongevraagd zomaar foto’s mag overnemen als illustratie of om een blog of artikel mee op te leuken is mij zéér wel bekend.

Het is mij al een paar maal overkomen dat namelijk mijn foto’s gestoleniii werden, zelfs door grote commerciële partijen.

Daarom ook dat ik altijd zorgvuldig met fotomateriaal omga – ik gebruik (buiten genoemde citaten van Tweets) op mijn blogs, als het om illistratieve fotos gaat, alleen foto’s welke vallen onder het Creative Commons licentie-model, foto’s vrij van rechten van onder andere Pixabay, foto’s uit het public domain en eigen foto’s. Daarbij vermeld ik, middels tekst in de foto zelf, altijd de licentie – voorzover bekend – zodat ik dat later ook kan aantonen (“bronvermelding”).

Creativiteit?
Maar is een screenshot, waarin een minitatuur van een foto is te zien, opnieuw publiceren van de foto? En geldt dit voor elke foto die (ongevraagd) overgenomen wordt in een (online) publicaties Een foto moet immers ook over een aantal kenmerkeniv beschikken om voor bescherming in aanmerking te komen.

Of dat bij de onderhavige fotov, zo is betwijfel ik, immers: “uitzondering is als je als fotograaf geen creativiteit in de foto kan of mag leggen [..] Ook van een fotografische reproductie van een voorwerp heb je geen auteursrecht.” (Heel Holland Fotografeert)

In mijn ogen is dat in dit geval (mede) zo. Het betreft immers een foto van een warmtepomp (product) in een opslagruimte. Hoewel dat in dit geval, aangezien er in mijn situatie sprake is van een citaat, wellicht minder van belang is, is het toch een punt van belang ingeval foto’s worden overgenomen (denk aan webshops die productfoto’s overnemen van de groothandel of andere webshops).

Ook in dit geval kan dit in de overweging worden meegenomen. Wil je het citaat van de Tweet beschouwen als het ‘opnieuw publiceren’ van de foto, dan moet meegewogen worden in hoeverre er sprake is van een foto die voldoet aan deze voorwaarde(n). Die beoordeling is niet aan mij, maar als ik het zou moeten beoordelen ben ik van mening (zonder de fotograaf te willen beledigen) dat de foto weinig oorspronkelijk of creatief is.

Onduidelijkheid over citaatrecht
Er is, zo blijkt dus, onduidelijkheid over screenshots. Van die onduidelijkheid maakt Visual Rights Group gebruik. Net als veel andere fotografen. Zo schreefvide Volkskrant in juni 2013 al “Er is een heksenjacht ontstaan op bloggers, door dezelfde vijf fotografen”.

Screenshots ziet Visual Rights Group kennelijk als ‘opnieuw publiceren’ in plaats van citeren. Immers, ze dienen een schadeclaim in bij mij? Terwijl overduidelijk is dat embedden in principe voor de lezers van mijn blog precies hetzelfde effect sorteert, algemeen gebruikelijk en toegestaanvii is.

Door een screenshot te nemen kan ik garanderen -zie eerder- dat het citaat, zolang mijn artikel online is, niet op een slechte dag verdwenen is en dit is voor de strekking van het artikel, mij en de lezers zeer belangrijk!

In (online) artikelenviii, boekenix, scripties en presentatiesx gebeurt dit ook en het mag ook gewoon:

– “Een screenshot mag alleen ter ondersteuning gebruikt worden van een tekst (bespreking, kritiek, recensie, etc.) of in een PowerPoint-presentatie en kan gelden als citaat. Op grond van het citaatrecht mag een relevant deel van een werk van iemand anders worden overgenomen – met bronvermelding.”(HAN University of Applied Sciences)

– “Soms kan het niet anders dan dat er daardoor ook content van andere makers meekomt, zoals van een fotograaf of journalist als het bijvoorbeeld om een nieuwsapp gaat. (Charlotte’s Law)

– “Het ging om een fotobank, die een rechtszaak aanspande tegen een wetenschapper die een boek publiceerde over architectuur en zijn verhaal illustreerde met foto’s van de betreffende fotobank. Daarvoor had hij geen licentiefee betaald met een beroep op het citaatrecht . De rechter stelde de wetenschapper in het gelijk. (Ton Verlind)

De betreffendexi foto, opgenomen in de ANP beeldbank, is gemaakt door freelance fotograaf Bas Czerwinski die als freelancer voor diverse opdrachtgevers werkt. Dit is, zie verder, relevant in dit soort zaken.

Zijn websitexii vermeldt:

Bas Czerwinski is a Dutch freelance photographer based in Rotterdam. He has worked for 18 years for NRC Handelsblad and Associated Press, among others. He is currently working for ANP, Rotterdam Festivals and various other clients. Bas graduated from the Royal Academy of Visual Arts in The Hague in 1994.”

In dit geval is er in mijn ogen géén sprake van het opnieuw publiceren van een foto, zoals bijvoorbeeld in een zaak als dezexiii, maar citeren van een “Tweet”. Waarbij tekst en foto één geheel zijn en onlosmakelijk voor een zekere gezamenlijke en voor mijn artikel, als citaat, relevante samenhang hebben.

Immers, de tweet is een reactie op het artikel enz.. en het gaat hoe dan ook om die reacties, niet om het plaatje dat daarin meegenomen is. Ten hoogste zou geclaimd kunnen worden dat ik de tweet opnieuw publiceer.

Citaatrecht en publieke ruimte

De tweet zelf, alsmede de ‘retweets’ die men deed voorzien van commentaar, vermeldt niets over de houder van het copyright van de foto die ingesloten werd.

Zowel de NOS als NU.nl en andere media hebben hierover berichten geplaatst op Twitter inclusief de gewraakte foto – met andere woorden: de foto was ruimschoots voorhanden in de publieke ruimte.

De foto waarnaar Visual Rights Group verwijst in de beeldbank van het ANP is duidelijkxiv voorzien van een ‘watermerk’. De foto ingesloten in de tweets, door de media (in casu: kennelijk afnemers van ANP) via Twitter beschikbaar gesteld middels een citeerbare/retweetbare link door anderen, is dit niet en eveneens niet voorzien van een bronvermelding (in de oorspronkelijke tweets).

Dat ik een beeld van deze publieke ruimte schets middels bijgevoegde, relevante, citaten en screenshots is daarom ook in het kader van mijn artikel niet zomaar illustreren maar van wezenlijk belang. Immers: het artikel gáát over die publieke ruimte en het gedrag van mensen daarin!

Ik heb Visual Rights Group dan ook gewezen op het een en ander en hen ondermeer geschreven:

De tweets worden aangehaald als citaat, in de vorm van een screenshot van de tweet. [..] Screenshots van afbeeldingen kunnen een inbreuk zijn op rechten als het alleen de afbeelding betreft. Hier ben ik mij als (hobby)fotograaf zeer wel van bewust, mensen stelen met grote regelmaat ook mijn (natuur)foto’s. Hier neem ik zelf ook altijd een beschaafde actie op als in verzoek verwijderen en wanneer men het gebruik wil continueren een redelijke vergoeding.

In dit geval, het overnemen van tweets, beroep ik mij dan ook op het Citaatrecht. Het gaat immers om de tekst, het gedrag van mensen op sociale media in antwoord op de plannen van Minister Hugo de Jonge, van de tweet en niet om de afbeelding zelf? https://nl.wikipedia.org/wiki/Citaatrecht.

Zoals bijvoorbeeld ook Charlotteslaw e.v.a. aangeven: “Soms heb je een screenshot nodig om duidelijk te maken wat je bedoelt. De schermafbeelding dient dan een doel. Als een screenshot alleen maar versiering is, dan mag het niet gebruikt worden.” https://www.charlotteslaw.nl/screenshots-ook-inbreuk-op-auteursrecht/

Want: citeren is toegestaan onder het auteursrecht mits aan deze criteriaxv is voldaan:

– Het werk waaruit je wil citeren is al rechtmatig openbaar gemaakt.
– Je gebruikt het citaat voor een rechtmatig doel: aankondiging, beoordeling, polemiek, wetenschappelijke verhandeling of vergelijkbaar (serieus) doel.
– Het citaat en de omvang ervan, moeten nodig zijn om het doel te bereiken.
– Persoonlijkheidsrechten moeten in acht worden genomen.
– Waar redelijkerwijs mogelijk moeten naam van de maker en bron duidelijk worden vermeld

(CharlottesLaw)

De auteursrechtwijzerxvi (een website van de Federatie Auteursrechtbelangen) vermeldt:

Foto’s en illustraties mogen in hun geheel worden geciteerd. Omdat afbeeldingen ook vaak ter illustratie worden gebruikt en dan een zelfstandige functie hebben, wordt er strenger opgelet of het gebruik wel voldoet aan de voorwaarden van het citaatrecht. Zorg er dus voor dat het citaat duidelijk verschilt van het oorspronkelijke werk, dat kun je meestal goed zien door de afbeelding niet groter op te nemen dan noodzakelijk. Let er ook op dat het citaat echt alleen dient om iets in jouw tekst te verduidelijken. En vergeet niet de naam van de fotograaf en de bron te vermelden. Een afbeelding die je alleen ter illustratie gebruikt is geen ‘citaat’, daarvoor heb je dus wél toestemming nodig”.

De screenshots van de Tweets die ik had gemaakt voldoen aan de voorwaarden hierboven gesteld aan het citaatrecht en vallen, mijns inziens, binnen de kaders van het auteursrecht.

De naam van de fotograaf, die zoals eerder gesteld in de tweet ook niet vermeld wordt door nieuwsmedia als NOS en NU.nl, is niet vermeld maar wel de naam of handle van de auteur van de tweet en de nieuwsbron die verantwoordelijk is voor de verspreiding is zichtbaar in de screenshots.

Als er al sprake is van schending van auteursrecht begint dat bij de bron: NOS, Nu.nl, de Twitteraars. Zij zijn het die deze berichten op Twitter (“in de openbare ruimte”) plaatsen, retweeten, citeren en/of commentaar er op leveren bij een ingesloten bericht. Met andere woorden: de media stellen deze zonder voorwaarden, copyright-melding of waarschuwing beschikbaar.

Het lijkt mij dat een screenshotje van een Tweet, nogmaals, daarmee gewoon onder legitiem citeren valt – zeker als je de context van mijn artikel op het blog daarbij in ogenschouw neemt.

Freelance fotograaf
Tot slot heb ik Visual Rights Group gevraagd mij aan te tonen dat zij daadwerkelijk namens de rechthebbende (eigenaar) van de foto handelen.

In dit geval is dat de freelance fotograaf volgens mij, en niet het ANP. Aangetoond moet worden dat ANP’s vertegenwoordiger, Visual Rights Machine, rechtmatig namens de freelance fotograaf handelt en het ANP citeren van haar beeldmateriaal door anderen niet toestaat, naar mijn mening. Zie ook de Jurisprudentie hier over (ECLI:NL:RBMNE:2021:6042 (Rechtbank Midden-Nederland, Stembiljetfoto)).

jurisprudentie copyrights - gratis afbeelding van succo via Pixabay
(gratis afbeelding van succo via Pixabay)

Jurisprudentie overname afbeeldingen

Er zijn in de afgelopen jaren diverse zaken gevoerd over de overname van afbeeldingen (screenshots, miniaturen, foto van foto) en de vraag of dit onder het citaatrecht valt of niet.

De Rechtbank Oost-Nederland heeft in een vergelijkbare zaakxvii, waar het om veel meer foto’s ging, een in mijn ogen interessante uitspraak gedaan. In deze zaak wordt onder andere geconstateerd (onderstreping door mij gedaan):

Wil een beeldcitaat redelijkerwijs geoorloofd zijn dan is van belang dat het citaat inhoudelijk relevant is (niet slechts ter illustratie) en slechts een klein onderdeel uitmaakt van het werk (de publicatie) in het geheel waarin het beeldcitaat is opgenomen. Dat wil zeggen dat niet elk hergebruik van een foto een toegestaan citaat is. Hergebruik van beeld dat uitsluitend of in overwegende mate dient als versiering of verfraaiing is niet toegestaan […] Het beeld moet worden overgenomen, omdat het nodig is in het werk waarin het wordt opgenomen. Het beeld moet een duidelijk functioneel verband hebben met het werk waarin het wordt gebruikt (HR 26 juni 1992, IER 1992/40, Damave/Trouw). Ook mag het citaat niet neerkomen op een verkapte exploitatie van het origineel (HR 22 juni 1990, NJ 1991, 268, Malmberg/Beeldrecht). Verder moet het citaat proportioneel zijn. Dit betekent dat niet meer mag worden overgenomen dan nodig is voor het werk.

De zaak is als volgt samengevat op rechtspraak.nl:

De manier van citeren door gedaagde op zijn website van zowel een klein deel van de tekst van het nieuwsbericht als de bijbehorende nieuwsfoto in miniatuurformaat in de vorm van nieuwsoverzichten valt naar het oordeel van de kantonrechter onder citeren in de zin van artikel 15a lid 2 Aw. Dit citeren is toegestaan indien aan de vier cumulatieve vereisten van artikel 15a lid 1 Aw is voldaan. De kantonrechter komt tot de conclusie dat daaraan is voldaan, zodat gedaagde geen inbreuk heeft gemaakt op de auteurs- en persoonlijkheidsrechten van eiser. De vorderingen van eiser worden afgewezen.

Ook in een andere zaakxviii (Rechtbank Limburg, zaak waarbij een foto werd overgenomen op een website) besloot de rechter dat beeldcitaten toegestaan zijn en vallen onder het citaatrecht.

De Rechtbank Amsterdam (12 mei 2017, ECLI:NL:RBAMS:2017:3442) deed in deze zaakxix over een foto van Inge de Bruijn in een reclame voor Sapph de uitspraak dat een nieuwswebsite met ironische toonzetting zich kan zich beroepen op citaatrecht.

Aan de voorwaarden uit artikel 15a Auteurswet is voldaan. De foto is als onderdeel van de poster in de reclamecampagne van Sapph rechtmatig openbaar gemaakt. De poster maakt een logisch onderdeel uit van een artikel over Sapph, dat juist door controversiële posters – waaronder de door 925.nl gepubliceerde – bekendheid verwierf. De poster maakt ook niet een zodanig overheersend onderdeel uit van het artikel, dat sprake is van zelfstandige exploitatie daarvan. Mediamaatjes had immers evengoed een andere reclame-uiting van Sapph op dezelfde plek op kunnen nemen, zonder dat de betekenis van het artikel zou zijn veranderd. Ook in omvang is de poster niet overheersend. Ten aanzien van de laatste twee voorwaarden overweegt de kantonrechter dat op de poster de naam van [eiser] niet is vermeld. [eiser] heeft nog wel een ansichtkaart in het geding gebracht waarop de poster is afgebeeld, met op de achterzijde vermelding van zijn naam. Dat maakt echter nog niet dat zijn naam is vermeld op de poster zelf, zoals die oorspronkelijk door Sapph is gepubliceerd. Bij die stand van zaken kan Mediamaatjes niet worden tegengeworpen dat zij de naam van [eiser] als maker van de foto niet heeft vermeld.

In de zaak van de video/fotograaf Rene Hindriks (of Rene Hendriks) versus de website HoeVrouwenDenken.nl ging het (Rechtbank Den Haag, Zaaknummer 6226356/RL EXPL17-20016, 18 december 2017) eveneens om een screenshot, van een video, die was ingesloten bij een artikel.

De Rechtbank Den Haag stelt dat er terecht een beroep op het citaatrecht artikel 15a van de auteurswet kan worden gedaan in dit soort gevallen.

In de zaak ECLI:NL:RBMNE:2021:6042 (Rechtbank Midden-Nederland, Stembiljetfoto) ook nog een interessant fenomeen. Mag het ANP claims doen ingeval een foto van een (freelance) fotograaf is?

Hiervoor moet de fotograaf in dienst zijn (of in opdracht werken) van ANP of moeten zij een akte hebben waardoor de auteursrechten zijn overgedragen.

Vast staat dat [A] de foto heeft gemaakt. Hij staat in de beeldbank van ANP ook vermeld als de fotograaf. Niet is gesteld of gebleken dat hij de foto heeft gemaakt terwijl hij in dienst was van ANP. Dit brengt mee dat de auteursrechten op de foto op grond van de hoofdregel van artikel 1 Auteurswet aan [A] toekomen. De in de Auteurswet genoemde uitzonderingen daarop doen zich hier niet voor. Op grond van artikel 2 Auteurswet is voor zowel de (gehele of gedeeltelijke) overdracht van auteursrechten als het verlenen van een exclusieve licentie een akte vereist.”

Conclusie

Mijn conclusie is dan ook dat het citeren van beeldmateriaal, mits aan zekere voorwaarden is voldaan, toegestaan is.

Belangrijke uitzonderingen op het auteursrecht zijn het gebruik van een foto als citaat en het plaatsen van een hyperlink of embedded foto. Als daarvan sprake is, is toestemming voor gebruik van een foto niet nodig. Geclaimde vergoedingen zijn in die gevallen ook niet terecht.” (Legaltreexx)

Op deze uitzondering op het auteursrecht, voorzover het door mij gedane beeldcitaat als overname van een foto kan worden gezien, beroep ik mij en wordt door mij gebruik van gemaakt.

Daarnaast kun je uit de jurispredentie in mijn ogen ook concluderen dat bronvermelding (naam fotograaf) ook niet altijd noodzakelijk is wanneer deze niet bekend gemaakt is (vgl o.a. ECLI:NL:RBAMS:2017:3442) bij het materiaal dat je tegenkomt in de ‘publieke ruimte’.

De claim van Visual Rights Group dat je, om het fotomateriaal van het ANP te kunnen gebruiken steeds dient te beschikken over een licentie is gezien de jurisprudentie hieromtrent in mijn ogen niet overeind te houden, zeker niet gezien mijn manier van gebruik (citeren, context), het feit dat het maatschappelijk gebruikelijk is, er sprake is van sterk verkleinde afbeeldingen in de oorspronkelijke tweets waarvan een screenshot is gemaakt, enz. en jurisprudentie eerder aangehaald.

Reactie Visual Rights Group

Ik heb in mijn brief de Visual Rights Group dezelfde ‘redelijke termijn’ van 14 dagen, die ze mij gaven om te betalen, gegeven om op mijn weerwoord te reageren.

Van Visual Rights Group kreeg ik een mail als reactie waarin ze onder andere stellen:

Door de screenshot van de tweet met de foto op de server van uw site te plaatsen, heeft u een kopie van de foto gemaakt. [..] Door het maken van de kopie is de inbreuk al gepleegd, door hem daarna nogmaals op de server van uw site te publiceren, heeft u hem dus al dubbel gekopieerd. Daarom heeft u dus ons dossier ontvangen. [..] Door de foto’s nu af te dekken heeft u het nog erger gemaakt. In het auteursrecht spreekt men van verminking van het werk.”

Dat ik een kopie van de foto heb gemaakt is niet verboden. Immers, dit is onder het citaatrecht in mijn ogen, zie ook eerder, toegestaan.

Bij verminkingxxi moet je echter eerder denken aan “een dikke rode streep die iemand door een schilderij heen zet, of een beeldhouwwerk dat in twee helften wordt gesplitst zonder dat eerst aan de maker te vragen.” (Auteursrecht.nl)

Visual Rights Group sluit de mail af met:

Omdat u wel tracht om zich aan het auteursrecht te houden en de regels hieromtrent zo goed mogelijk probeert op te volgen, zijn we bereid dit gebruik éénmalig door de vingers te zien en annuleren we het dossier. U mag ons schrijven dus als onbestaande beschouwen.”

En dreigend vervolgen ze:

Ik raad u wel aan om zeker de andere foto’s op uw website en server te controleren, indien u deze niet heeft aangekocht of als u er geen rechtstreekse (getekende) toestemming van het agentschap of de fotograaf voor heeft, kunt u deze beter verwijderen. Ook kunt u zich best nog wat meer informeren over de regels omtrent embedden, want uw interpretatie is helaas niet correct. Op die manier kunt u een volgend schrijven van ons of een ander gelijkaardig bureau voorkomen. Bij een volgende vaststelling kunt u niet meer rekenen op onze coulance.”

De toon die Visual Rights Group is aanmatigend. Daarnaast doen ze alsof ze heel coulant zijn, terwijl – laten we wel zijn – eerdere zaken hebben aangetoond dat ze dat helemáál niet zijn.

Ze zijn helemáál niet coulant want ze versturen in eerste aanleg een dreigbrief, zonder gronden, waarin ze ruim €391 eisen in de hoop dat je die zonder mankeren binnen veertien dagen aan je overmaakt.. Zoals de rechter in België al constateerde: dit is een zeer laakbare manier van, in mijn ogen, afpersing. En dat namens het gerespecteerde ANP!

blogger schrijfmachine schrijven website maken

Ga altijd in verweer!

1. Ga bij dergelijke zaken altijd in verweer.

Dat men er vanaf ziet deze zaak niet verder door te zetten heeft naar ik vermoed minder te maken met echte ‘coulance’ dan beseffen dat ze bij een gedegen verweer weinig kans maken de zaak te winnen.

2. Zoek de problemen niet op!

Het feit dat men tegen mij, en anderen, geen zaken meer laat voorkomen wil niet zeggen dat ze het tegen jou ook nalaten.

3. Tot slot: heb altijd respect voor mensen hun werk.

Fotografen en anderen die artistiek werk leveren, zo vind ook ik uiteraard, verdienen daar gewoon een fatsoenlijke vergoeding voor.

Bedrijven als Visual Rights Group kunnen we in mijn ogen missen als kiespijn in deze discussie. Zij vertroebelen de zaken alleen maar gedreven door winstbejag en mensen angst aanjagende brieven en mails te sturen.

Dank aan Martine!

Voor dit artikel is gebruik gemaakt van o.a. informatie op de website van Martine Bakx en informatie die zij mij per email heeft toegezonden. Waarvoor mijn enorme dank, ook voor de informatieve en zeer vriendelijke manier waarop wij via Twitter en email contact hebben gehad.

Op haar website is veel informatie te vinden over vergelijkbare situaties, auteursrecht, copyrightjagers en nog veel meer. Kijk op: https://www.martinebakx.com/

_________

Afbeelding bij dit artikel: “Copyright laws” by Nick Youngson CC BY-SA 3.0 Pix4free

Voetnoten:

Delen op: