Windows 11 en Linux naast elkaar installeren op een computer, kan dat? En, is dat ook erg moeilijk? Ja, het kan en nee het is niet moeilijk! Maar waarom zou je dat willen doen?
Waarom zou je Windows 10 of Windows 11 en Linux naast elkaar willen installeren? Daar kunnen verschillende redenen voor zijn. Bijvoorbeeld omdat je voor je werk een van beide moet gebruiken of omdat je op Linux wilt werken maar nog steeds je Windows games wil spelen of andere software wilt gebruiken. Dan kun je er voor kiezen om onder Windows, dat meestal standaard wordt uitgeleverd met een computer, in een virtuele omgeving Linux te installeren. Maar mooier, stabieler en sneller, is om te kiezen voor een Dual-boot Windows en Linux omgeving.
Een andere reden is dat je mogelijk wilt overstappen naar Linux maar nog niet helemaal zeker weet of dat wel werkbaar vindt of je je afvraagt of je daar aan kunt wennen. In dat geval kan je op deze manier met Linux gaan werken en heb je altijd nog een terugvaloptie naar Windows. Want Windows 10 of Windows 11 weg doen kan altijd nog, immers?
Disclaimer
De bijgaande informatie is “as is”, het toepassen er van is volledig voor eigen rekening en risico, ik aanvaard geen enkelijke aansprakelijkheid voor het gebruiken en toepassen van onderstaande informatie en eventueel er uit voortvloeiende schade zoals, maar niet gelimiteerd tot, eventueel dataverlies. Dit is slechts een beschrijving zoals ik het heb uitgevoerd op mijn computer.
Dit is geen ‘copy paste’ handleiding. Let zelf altijd op wat je ziet, wat je moet doen, wat de systemen aangeven.
Opschonen en updaten Windows 11
Alvorens ik aan de slag ging met de dual-boot installatie heb ik eerst mijn Windows 11 installatie van alle updates voorzien en alle ‘bloatware’ zoals McAfee antivirus verwijderd.
McAfee of andere antivirus heb je niet nodig. Haal je die weg, dan wordt Windows’ eigen antivirus (meestal) automatisch geactiveerd. Ik heb deze schoning uitgevoerd omdat ik zoveel mogelijk ruimte voor Linux wilde hebben.
Windows 11 en Linux naast elkaar
Voor mij was de reden om een dual-boot Windows 11 en Linux te installeren dat ik een nieuwe PC kocht en daar werd Windows 11 standaard op meegeleverd. Ik heb dus betaald voor een product, software in dit geval, dat ik eigenlijk niet eens wilde hebben, ook niet gebruik, maar ’t zit nu eenmaal bijgeleverd op mijn computer. En om het dan weg te gooien vond ik zonde.
Persoonlijk ben ik ook helemaal niet onder de indruk van Windows 11. Na Windows 7 ben ik op Linux overgestapt. Windows 10 gebruik ik wel eens want het staat nog op een laptop bij ons in gebruik. Dat ziet er nog wel aardig uit, maar de grafische omgeving van Windows 11 vind ik verschrikkelijk; het moet een beetje lijken op Apple(?) denk ik. Maar dan is de default desktop van Ubuntu Linux (Gnome) daar een stuk beter in geslaagd.
Windows 11 is vrij vlot op de DELL Inpiron. De PC is uitgerust met een Intel® Core™ i3-12100 Processor met 8GB ram en 512GB SSD. Maar de performance van Linux Mint is, zo bleek mij na de onderstaande installatie, nog stukken beter.
Onder het motto ‘het kan altijd van pas komen’ (bijvoorbeeld als ik een Windows-programma wil testen of iets moet doen wat alleen maar onder Windows zou kunnen) besloot ik om het systeem daarom een Dual-boot Windows 11 en Linux te maken. Ik werk namelijk exclusief met Linux Mint en Ubuntu Linux (op mijn laptop).
Dual-boot Windows 11 en Linux
Wil je alleen Linux installeren om af en toe eens mee te experimenteren, dan raad ik aan om het in een ‘virtuele machine’ te installeren.
» Waarschuwing! Maak een volledige backup van je systeem!
Maak voor je begint een volledige backup van je huidige computer. In mijn geval was dat niet echt nodig. Mijn Windows-installatie was volledig standaard en als ik ‘m kwijt zou raken zou dat niet echt een probleem zijn. Eerst heb ik getest of alles werkte, middels een ‘live usb-stick’. Deze heb je sowieso nodig en daarmee kun je vooraf testen of alles wel werkt onder linux (je systeem inclusief webcam, printer, speakers enz).
» Tip! Open deze webpagina op een ander apparaat, bijvoorbeeld een laptop, telefoon of tablet, zodat je het bij de hand hebt tijdens het navolgende installatieproces.
USB stick maken
Download een ISO-image van de linux installatie die je wilt hebben bijvoorbeeld Linux Mint of Ubuntu Linux. Tip: kies altijd voor een LTS-versie (Long Term Support). Installeer vervolgens een programma als Etcher of soortgelijk om daarmee een bootable USB stick te maken.
Doe de USB stick in je computer, start Etcher en volg de aanwijzingen op.
Schijfruimte vrij maken
Vervolgens moet je in Windows via de partitiemanager schijfruimte vrijmaken. Wees hier uitermate zorgvuldig met het kiezen van de partitie. Als je de verkeerde kiest kun je dataverlies krijgen. Maar je hebt uiteraard eerst een volledige backup gemaakt, toch 😉 ?
Mijn C-schijf, waar Windows op staat, heeft meer dan genoeg ruimte. Ik klik op de C-schijf met de rechter-muisknop en ga deze ‘verkleinen’. De andere partities (in dit voorbeeld) moet je met rust laten. Heb je nog meer partitites op je schijf, kies dan een naar eigen voorkeur en uiteraard een partitie waar voldoende ruimte is.
Je geeft de waarde van de verkleining op in MB. Een MB = 1024 kB, dus ik geef een veelvoud daarvan op. Voor Windows houd ik dan nog zo’n 68GB over op mijn schijf. Dat is voldoende voor mij, maar dit is dus volledig afhankelijk van je voorkeuren.
Na het verkleinen is er nog 12 Gb vrij op mijn Windows-partitie. Dat is voor mij, omdat ik niet met Windows 11 werk, meer dan voldoende.
Boot-menu aanpassen
Vervolgens moet je je computer kunnen opstarten vanaf de USB-stick. Daarvoor moet je in het BIOS de boot-opties aanpassen zodat je computer kan starten vanaf en USB stick. Meestal kun je het BIOS bereiken door bij het opstarten van de computer de [F2] of de [Delete] toets in te drukken.
Plaats de USB-stick met Linux, voorzover die er niet meer in zit, in de USB poort en start je computer opnieuw op. Tijdens het opstarten druk je de knop in voor het benaderen van het BIOS.
Daarna kom je in het BIOS terecht:
Elk BIOS ziet er weer anders uit, zoek naar een optie waar je de volgorde van het opstarten kunt beinvloeden, bijvoorbeeld zoals onderstaande.
Ik heb met de pijltjes de ‘boot sequence’ aangepast en nu kan er vanaf de USB gestart worden. Sla de wijzigingen op en verlaat het BIOS.
Testen en controleren
Hierna kun je met de USB stick je computer opstarten met Linux vanaf USB. Test en controleer of alles naar verwachting en/of behoren werkt. Tevreden? Kies dan voor de installatie.
» Let op! Je kunt bij Linux Mint en andere Linux varianten kiezen voor het automatisch dual-boot installeren. Doe dit niet! In Windows hebben we namelijk speciaal een partitie vrijgemaakt waar Linux op komt zodat de beide systemen netjes gescheiden worden. Vooral de schijf-inrichting is belangrijk. Volg de onderstaande stappen daarvoor.
Installeren Linux
In onderstaande situatie installeer ik Linux Mint. Links boven in het scherm heb je de optie om Linux te installeren. Dubbelklik het icoon en begin de installatie.
Als je de optie ziet om Linux Mint naast Windows te installeren, kun je die selecteren. Maar zoals eerder vermeld, heb ik een aparte partitie voor Windows en Linux zodat ze elkaar niet verstoren of in de weg zitten.
We gaan een nieuwe partitie voor Linux Mint voorbereiden. Kies “Iets anders” in het venster Installatietype:
Het eerste wat Linux wil weten is: “Waar moet ik geinstalleerd worden?”. Daarvoor hebben we ruimte vrij gemaakt. Kies die vrije ruimte en maak de volgende partities daarin aan:
/ = waar het besturingssysteem in komt. Meestal is +/- 30GB wel voldoende
Swap = virtueel geheugen. In nagenoeg alle omstandigheden is 4 tot 8 GB voldoende
/home = waar je bestanden in komen (documenten, afbeeldingen, video enz). Wijs hier de rest van je vrije ruimte aan toe.
De installatie van de ‘/’ root folder doe je eerst. Klik op de vrije partitie en vervolgens op de [+] toets onderaan. Kies als type van formattering voor ext4. Herhaal deze stap voor het SWAP gedeeldte (geen type nodig) en vervolgens als laatste de /home met wederom type ext4
Dit is dan het resultaat van het aanmaken van de partities. Klik op [Install Now]. Vervolgens kun je na instellen tijd (zone), toetsenbordindeling, gebruikersgegevens enz. de installatie afronden.
Na een tijdje wachten is alles geinstalleerd en kun je opnieuw opstarten. Je krijgt een startschermpje te zien bij het opstarten waarbij je met de pijltjestoets kunt kiezen tussen Linux of Windows. Doe je niets, dan start hij (meestal) automatisch door naar Linux.