Cultureel Café “De Amer” organiseert met grote regelmaat live concerten van artiesten die het zien en vooral horen meer dan de moeite waard zijn. Tot nu toe was ik er nog niet toe gekomen om daar een optreden te gaan kijken. Maar er was één optreden dat ik zeker niet wilde missen, namelijk dat van de blues-zangeres Erja Lyytinen en haar band.
Al een tijdje volgde ik Erja Lyytinen via Youtube en Facebook. Vorig jaar kondigde ze een tour aan en via facebook reageerde ik met de vraag of Nederland ook op de agenda zou staan. Ze reageerde dat dat in maart dit jaar zou zijn. Dus, toen de melding via haar Facebookpagina kwam dat ze in De Amer zou optreden direct gereserveerd!
Erja Lyytinen is vooral door veel mensen geliefd vanwege haar slide-gitaar werk. En, om maar meteen met de deur in huis te vallen, dat is inderdaad één van haar meest sterke kanten. Naast, zo ontdekte ik gisteren, een innemende persoonlijkheid. Tijdens de breaks liep ze ‘gewoon door het publiek’ en maakte ook zelf, spontaan, contact met mensen. Vrij uniek, mag ik wel zeggen.
Vandaag doet ze nog een optreden in Apeldoorn, en dat was het dan voor wat betreft Nederland de komende tijd. Ze beloofde over twee jaar weer terug te komen in Nederland en dat wat haar betreft De Amer dan weer op de agenda staat. Daar zal ik dan niet bij zijn (zie verderop).
Niet vastgeroest
De band speelde drie sets met veel werk van haar laatste album, dat officieel nog niet uit is maar al wel verkrijgbaar is – die heb ik dan meteen ook gekocht gisteren. Ook speelde ze uiteraard een paar blues klassiekers. Maar, wat opvalt is dat Erja Lyytinen niet ‘vastgeroest’ zit in het oude 12-bar bluesschema. Ze mengt op heel natuurlijke wijze moderne pop- en rock-invloeden in haar muziek.
Dat maakt de muziek veel toegankelijker, ook voor jongere luisteraars. Helaas waren die niet aanwezig in de Amer. Ik schat de gemiddelde leeftijd toch ruim boven de vijftig. Dat heeft, naast het feit dat ze geafficheerd wordt als blues zangeres, misschien ook te maken met het feit dat de toegangsprijs van € 17,50 (wat op zich natuurlijk best heel redelijk is) en de ambiance meer gericht is op de oudere “kroegtijgers” en niet op jongeren.
Slide Godess
En dat is jammer, want jongeren zouden denk ik echt kunnen genieten van deze zangeres en haar band. Zoals gezegd is haar muziek geen ‘ouderwetse blues’ alhoewel ze natuurlijk de klassiekers echt niet vergeet. Daarnaast speelt ze fantastisch gitaar en heeft een prettige stem.
Terug naar huis beluisterde ik in de auto de zojuist aangeschafte laatste CD, Stolen Hearts. En wat ik live hoorde, hoorde ik op de CD ook goed terug. Bij vlagen, zeker op de CD, doet ze denken aan de onvergetelijke -en helaas veel te vroeg overleden- Jeff Healey. Maar ook aan het werk van Robert Cray. En ze heeft (zie ook de video’s) ook onmiskenbaar eigen geluid. De CD overigens is een aangename verrassing. Waar veel bands er niet in slagen hun live geluid en energie over te brengen op het album slaagt Lyytinen met haar band daar wel in.
Alles bij elkaar genomen een prima concert. Erja Lyytinen is een vakvrouw. Ze wordt door sommigen wel de “Slide Godess” genoemd. Beetje te veel eer denk ik, d’r zijn er meer die hier erg goed in zijn maar goed is ze zeker.
Storend…
Toch heb ik één kleine aanmerking op Lyytinen’s werk. Ik heb er even goed over nagedacht of ik dat zou melden want ik wil niet onnodig spijkers op laag water zoeken. Maar, “I’ve got a bone to pick”.. het is het Engels van Erja. En dat is niet haar accent. Daar kun je wel doorheen luisteren en het heeft z’n charme.
Het is de zinsopbouw en, af en toe, de woordkeus. Het zorgt er voor dat sommige liedjes bijna onbegrijpelijke zinnen of uitdrukkingen bevatten. Misschien mag ik zo vrij zijn een suggestie te doen (voor zover ze dit al leest). Laat een native speaker de teksten meeschrijven of controleren. Want als je in het Engels zingt, moet dat gewoon goed zijn. En dat zal voor veel native speakers nog veel storender zijn. Persoonlijk denk ik dat er daarom mensen ‘afhaken’ bij haar. En dat is heel jammer want dat verdient ze zeker niet. Ik zal er uiteindelijk wel doorheen luisteren. Het gitaarspel en de productie maken het goed voor nu.
Wat ik wel erg opmerkelijke vind is dat ik lees dat de vocale partijen zijn opgenomen in Londen onder leiding van engineer en producer Chris Kimsey (o.a. gewerkt met de Rolling Stones). Had die man niet éven kunnen melden aan haar dat er tekstueel het een en ander niet lekker loopt? Dan hadden de liedjes nét dat meer gekregen waardoor het album ook op grote stations gedraaid kan worden. Nu zullen ze dat, zeker in Engelstalige landen, denk ik niet doen (maar ik kan mij vergissen uiteraard).
Ik ga denk ik niet weer naar de Amer…
Ik had nog beloofd terug te komen op De Amer, dat wil zeggen waarom ik daar, zoals ik er nu in sta, over twee jaar geen Erja Lyytinen ga luisteren. De mensen, de sfeer, de gezelligheid. Allemaal dik in orde. Geluid was hanteerbaar. En ik droeg uiteraard m’n doppen welke, wederom tot mijn grote verbazing, zo te zien niemand gebruikte. Uitgezonderd de musici. In de pauze hoorde ik wel een paar mensen zeggen dat het “best wel hard” stond. Maar wat wil je, het is een kleine zaal, er worden elektrisch versterkte instrumenten gespeeld en er is daarnaast een zanginstallatie.. Maar m’n Crescendo’s reduceren 20dB dus ik heb nergens last van!
Mijn probleem heeft te maken met de zaal. En dan met name de zaalopstelling. De stoelen staan zó dicht op elkaar dat ik er niet fatsoenlijk kon zitten. Ik zat met mijn knieën aan de éne kant (rechts) náást de stoel voor mij en m’n andere been (links) “in het gangpad”. Het was er bommetje vol. Véél te vol. De Amer moet mijns inziens óf bij dit soort optredens staanplaatsen gaan invoeren (en een select aantal zitplaatsen voor mensen slecht ter been) óf het aantal toeschouwers tot een hanteerbaar, comfortabel en veilig, maximum terugbrengen. Ik was ook niet de enige die er last van had. Om mij heen hoorde ik meer mensen klagen. Je vraagt je oprecht af wat voor ellende er ontstaat als daar brand uitbreekt of iemand onwel wordt. Los daarvan was het met zoveel mensen ook behoorlijk benauwd en benauwend. Ik vond dat afbreuk doen aan een verder prima avond met fantastiche muziek.
Foto’s
Bijgaande een kleine selectie van foto’s die ik gemaakt heb. Helaas matig licht (geen lichtshow) en kon ik niet dichterbij komen dus moest ik nogal inzoomen en hoog ISO (32000) gebruiken dus wat grofkorrelig. Maar desondanks vind ik ze de moeite waard om te delen.