Er zijn heel wat boekjes, websites en video’s over “succesvol liedjes schrijven” en meestal komen ze allemaal op hetzelfde neer qua tips en trucs over het schrijven van liedjes.
Het nadeel is, als je dergelijk tips en trucs volgt voor het schrijven van een liedje, dat het allemaal op elkaar lijkt wat je doet. Hoe voorkom je dat? Hoe maak je iets dat origineel is?
Nu ben ik “maar een hobby songwriter” en zeker geen expert. Toch denk ik dat het delen van mijn ideeën je misschien kan helpen als je ook liedjes schrijft of wilt schrijven. En over hobbyisten gesproken… ook John Lennon, Paul McCartney, Bono (U2), Bob Dylan, e.v.a. waren ook “maar” hobbyschrijvers. Alhoewel het schijnbaar helpt als je veel leest en kruiswoordpuzzels oplost. Zij hebben geen academische graad in liedjesschrijven gehaald.. laat staan al die beroemde blues- en rock artiesten. Ontzettend veel bekende artiesten hebben nooit een formele opleiding op dit gebied gehad.
De afgelopen jaren heb ik heel wat liedjes geanalyseerd, bewust en onbewust, en heel veel gelezen er over. Want het boeit mij mateloos; hoe schrijf je liedjes, hoe componeer je de muziek die er bij moet? Ook heb ik al heel wat liedjes geschreven, alleen en in samenwerking met andere songwriters. En sommige er van waren ook behoorlijk succesvol als in: hoog in de “internetcharts” e.d. en op mijn (inmiddels opgeheven) soundclick site had ik in de afgelopen jaren ruim 25.000 plays.. dan doe je, als ik zo vrij mag zijn het te zeggen, kennelijk toch iets goed. Vooral van de samenwerking met anderen heb ik veel geleerd de afgelopen jaren.
Inspiratie?
Ik kan natuurlijk geen uitgewerkte succesformule aanreiken vooral omdat ik geen commerciële insteek heb in die zin dat ik mijn muziek wel online aanbied voor download maar er niet echt naar streef daar mijn beroep van te maken. Maar ik vind het wel leuk eens te vertellen hoe ik zelf te werk ga. Mogelijk heb je daar iets aan, als lezer. Voor tips en trucs over het succesvol vermarkten van je muziek kun je beter elders kijken wellicht.
Hoe ik te werk ga is niet altijd via een vast patroon. De boekjes leren je een vast patroon; een liedje bestaat uit een “verse, chorus, verse, bridge, chorus, verse” of “verse, chorus, verse, chorus, verse” enz, enz. – en vaak ook altijd via hetzelfde standaard muzikale schema (I-IV-V). Altijd dezelfde standaard opbouw? Standaard schema’s? Dan heb je nog nooit echt geluisterd naar liedjes! Juist in de afwijking zit wat een liedjes interessant maakt. Net dat éne akkoord dat anders is dan anders en blijft hangen, of net die éne wending in het nummer.
Wat verder wat mij betreft als eerste uit de weg moet is de onzin over ‘inspiratie’. Natuurlijk, soms gebeurt het, een inval of gedachte die er toe leidt dat je een bepaald idee krijgt.
Zo lag er laatst een lippenstift op de grond. Die legde ik weg op een kastje waar een spiegel op staat en daar had ik het idee voor een liedje: iets met lippenstift op de spiegel geschreven. De uitwerking (demo) hier van kun je hier vinden op Youtube of (betere audio/mix) op soundcloud. In feite is het dan niet meer dan een soort ‘concept’, daar moet je dan echt mee aan de slag gaan. Het is het associëren van een aantal dingen met elkaar.
Lippenstift, spiegel, vrouw. Wat kun je daar mee? Ergens zal ik ooit wel een keer in een film hebben gezien, kennelijk, dat een vrouw met een lippenstift iets op een spiegel schreef – en dan werk je dat verder uit. Zo werkt dat bij mij. Maar als je die associatie niet kunt leggen, dat ‘beelddenken’ niet hebt, dan wordt het wellicht wat lastiger..
Het enige wat ik had was dat idee. Dat werk je vervolgens conceptueel uit naar een bepaalde gedachten- of verhaal lijn en vervolgens schrijf ik wat tekst die naar die ‘climax’ toe leidt. Dat is niet de standaard opvatting – immers, veel mensen denken dat je “inspiratie” moet hebben, en de regels als een soort van godsgeschenk naar je toe moeten komen. In dit geval werk ik gewoon een idee systematisch uit. Net als een schrijver die een plot voor een boek heeft, en daar een verhaal naar toeschrijft.
Conceptueel
Een andere keer wil ik een nummer in een bepaalde stijl maken. Zo had ik bijvoorbeeld een serie Nederlandstalige liedjes en wilde er ook een ‘rocksong’ tussen doen. Met wat pittige powerchords en een up-tempo beat. Oftewel, bijna een “opdracht” die ik, in dit geval, aan mijzelf gaf om iets op een bepaalde manier te doen.
Maarja, … en dan? De fout die ik in het verleden vaak maakte is dat ik éérst muziek had gemaakt en daar later tekst bij schreef. Nu gaat het bijna altijd andersom; eerst heb ik een paar regels tekst, of een soort van concept, bedenk daar wat muziek bij, en werk het dan gaandeweg verder uit.
In dit geval had ik dus het idee “dit wil ik doen”. Een thema dat het altijd doet is liefde, verliefdheid, waardering, enz. maar “ik hou van jou ik blijf je trouw” is natuurlijk drie keer niks.
Wat ik deed voor dit nummer is een aantal elementen van mensen die ik ken, plus een doses fantasie, bij elkaar gooien. Iemand vertelt je iets, een ander gedraagt zich op een bepaalde manier. Mix het, en er ontstaat een “persoonlijkheid” die er niet echt is, en op basis van die persoonlijkheid werk je verder een tekst uit.
Klinkt misschien allemaal wat ‘mechanisch’ maar voor mij werkt het wel op die manier. Luister maar eens naar het resultaat:
Dit nummer is dus gebaseerd op mensen die echt bestaan, maar ze zijn niet meer herkenbaar (althans dat is niet de bedoeling). Ik vind ‘autobiografisch’ schrijven (de hedendaagse singer-songwriter ellende) vaak niet werken. Al die liedjes lijken op elkaar, .. gaan uiteindelijk alleen maar over hetzelfde.
Hans Teeuwen heeft daar wel iets over te melden..
Dat klinkt bot he? Maar eigenlijk.. denken veel mensen wat hij zegt; iets genuanceerder natuurlijk maar wat heb je aan al die ‘ellende’? Er is dan ook maar een kleine groep mensen die geïnteresseerd is in deze stijl van muziek. De meeste mensen willen dat helemaal niet horen; muziek is entertainment. Dat is het altijd al geweest.
Een echte ambitieuze singer/songwriter zou er goed aan doen eens te luisteren naar de folk-zangers zoals Bob Dylan’s oude werk, Joan Baez, Joni Mitchell e.a. Of Neil Young’s Heart of Gold. Niet voor niets één van de meest bekende nummers van ‘m die de nummer 1 positie bereikte. De kracht van dit nummer is de herhaling van de titel de hele tijd. het heeft totaal niet de standaard opbouw die je altijd voorgehouden wordt in ‘de boekjes’ – integendeel, kijk maar eens naar de tekst. Het is gewoon een simpel liedjes, simpele akkoorden, simpele “rijmelarij”.. (no offense, Neil Young fans!)
Hoe werken zij? Ik las een keer over Bob Dylan dat iemand zijn hotelkamer binnenkwam en de vloer lag bezaaid met kranten, knipsels, tijdschriften, notitieblaadjes. En de persoon die binnenkwam vroeg wat hij aan het doen was.. waarop het antwoord was dat hij bezig was nieuwe liedjes te schrijven.
Da’s even een inkijkje in een van ’s werelds grootste singer/songwriters! Hij werkt dus kennelijk ook gewoon conceptueel. Neem dingen, maak er een verhaal van. Je eigen verhaal.
Dat is de kern…
Als je het mij vraagt, maar natuurlijk mag je daar heel anders over dingen, is de essentie, de kern, van een liedje schrijven dus: neem een onderwerp, maak er een verhaal van, zet dat op muziek. En zo zijn er in de afgelopen eeuwen prachtige liedjes geschreven. Waar de luisteraars vervolgens allerlei ideeën en associaties bij hebben en gevoelens. Want dat is wat je daarmee los maakt. Dat is wat al die prachtige liedjes bij mij hebben losgemaakt en nog steeds doen. En wat ik hoop los te maken bij anderen. En soms, soms krijg ik van mensen dat ook te horen. In een berichtje, een mailtje of commentaar. Daar doe ik het voor. En tot slot natuurlijk ook omdat je er toch altijd op een bepaalde manier iets van jezelf in kwijt kunt.
Ps! Mijn youtube kanaal met veel demo’s en muziek is hier te vinden
https://www.youtube.com/user/TheGruntingBoysBand