Leiden is in last. Mark Zuckerberg, de grote baas van META (Facebook, WhatsApp, Threads, Instagram) heeft besloten de factcheckers in de Verenigde Staten de deur te wijzen. De Nederlandse media stond op de achterste benen.

Mensen worden nu regelmatig opgeroepen de META-diensten te verlaten. De Correspondent kopt: “Meta-baas Mark Zuckerberg knielt voor Trump”, NRC schrijft “Mark Zuckerberg kiest de koers van Trump”, in de Volkrant lees je “De ware aard van big tech: ‘We zijn heel hard op weg om terug naar de middeleeuwen te gaan’” en de NOS kopt ondermeer “Ook Meta zet streep door diversiteitsprogramma”.

Wat heeft Mark Zuckerberg gezegd?

Maar wat heeft Zuckerberg nou eigenlijk gezegd? Dat kun je hier horen en lezen. Het valt mij op dat de verslaglegging van de Nederlandse pers behoorlijk vooringenomen, eenzijdig en zelfs lichtelijk bezijden de waarheid lijkt te zijn. Ze doen flink aan ‘cherry-picking’ en framen Zuckerberg als zou hij nu “Trump steunen”.

Meta heeft op 16 januari 2025 aangekondigd dat ze:

1. hun aanpak voor het modereren van inhoud op hun platforms, zoals Facebook en Instagram, hebben verbeterd.
2. Het bedrijf heeft nieuwe technologieën en processen geïmplementeerd om de balans te vinden tussen het beschermen van vrije meningsuiting en het verminderen van schadelijke inhoud.
3. Deze verbeteringen hebben geleid tot een nauwkeuriger moderatiesysteem, waardoor onterechte verwijderingen van inhoud zijn afgenomen en gebruikers meer duidelijkheid krijgen over beslissingen.

Meta, aldus Mark Zuckerberg, “blijft zich inzetten voor transparantie en het voortdurend aanpassen van hun beleid om zowel de veiligheid van gebruikers te waarborgen als de vrijheid van expressie te respecteren.”

Vrijheid van meningsuiting

Daarbij noemt hij nadrukkelijk ‘free speech’ als argument, want hij zegt dat dit zijn ideaal is.

In Trouw las ik in een column: “Ideaal? Zuckerberg heeft toch helemaal geen ideaal? Maar het idee van een platform waar iedereen zich vrijelijk kan uiten en zich digitaal met anderen verbinden is wel degelijk een ideaal. Dat Zuckerberg daar veel geld mee verdient, neemt zeker niet weg dat hij erin kan geloven, hooguit doet hij dat te monomaan. Ik bedacht dat ook pas toen ik gisteren de brief las die Zuckerberg eind augustus schreef aan het Huis van Afgevaardigden (terug te lezen bij de NOS). Daarin beklaagt hij zich over de regering Biden, die in 2021 ‘maandenlang herhaaldelijk’ druk uitoefende om ‘bepaalde Covid-19-content te censureren, waaronder humor en satire’. Wat voor content precies, schijnt niet te achterhalen te zijn. Maar dus ook satire.”

Zuckerberg, en anderen, weten wat eigenlijk iedereen wel weet maar in bepaalde media niet hardop gezegd mag worden kennelijk: ook ‘factcheckers’ zijn bevooroordeeld. Als iets niet in hun narratief past, denk bijvoorbeeld aan de transgender-dsicussies of bovengenoemde satire en humor over Covid, dan wordt dit door hen geblokkeerd of verwijderd.

META-Factcheckers doen hun werk niet goed

Het onterecht verwijderen van inhoud was veel gebruikers al lange tijd een doorn in het oog. Volgens Zuckerberg deden de externe factcheckers hun werk niet goed waardoor tussen de 10-20% van de berichten en pagina’s die verwijderd werden ten onrechte werden verwijderd of geblokkeerd omdat ze niet in strijd waren met de regels van META.

Daarrnaast slipte er ook veel content tussendoor die niet geplaatst had mogen worden. Conclusie: de factcheckers deden hun werk niet naar behoren. Dan wordt je, niet ten onrechte, bij de eerste gelegenheid de laan uitgestuurd.

Censuur door de overheid

Op X en Facebook is onder druk van de Amerikaanse overheid, onder President Biden, “onwelgevallige inhoud” geblokkeerd. Dat de Nederlandse pers deze censuur kennelijk als een goed ding toejuicht (gezien het huidige rumoer) bevreemdt mij ten zeerste. En nu die (linkse) censuur niet meer mag worden toegepast begint men moord en brand te schreeuwen.

“Voorzitter Comer en Committee Republicans legden uit hoe Twitter nauw samenwerkte met de federale overheid om Amerikanen online actief te monitoren en te censureren. Onder leiding van voormalige Twitter-medewerkers Vijaya Gadde, James Baker en Yoel Roth werkte Twitter uitgebreid samen met de FBI om onevenredig veel Republikeinse leiders, conservatieve activisten en bepaalde mediakanalen te targeten. In oktober 2020 censureerde Twitter het verhaal van de New York Post over de zakelijke plannen van de familie Biden op basis van de inhoud van Hunter Bidens laptop, ondanks dat het artikel geen enkel Twitter-beleid schond.” (Committee on Oversight and Government Reform, USA)

Dit is géén factchecking. De krokedillentranen van Volkskrant, NRC, De Correspondent en NOS zijn volstrekt belachelijk. Daar komt bij dat in Europa de ‘factcheckers’ nog steeds in functie zijn en blijven en het nieuwe systeem van community notes, en waarschijnlijk ook AI-controles, wordt vooralsnog alleen in de Verenigde Staten geleidelijk aan uitgerold.

“De pensée unique heerst. Wie anders denkt, is de duivel en moet dus worden uitgesloten. Velen durven amper nog te zeggen wat ze écht denken, anderen doen zelfs niet langer de moeite om na te denken, nu iedereen toch hetzelfde moet denken. Op het werk, onder vrienden of op sociale media: de censuur op basis van woke-uitgangspunten heeft de afgelopen jaren een piek bereikt. [..] De veiligheid van mensen en de vrijheid van meningsuiting zijn niet gebaat bij een eenzijdige censuur, en net op dat vlak liep het de voorbije jaren te vaak fout.”, schrijft Assita Kanko in de Telegraaf.

Die constatering klopt. De terreur van de minderheid die de meerderheid haar mening oplegt als ‘enig juiste’ en iedereen en alles cancelled die anders denkt of durft te zeggen moet gestopt worden.

Anderzijds heb ik zelf de ervaring dat op X, dat ik inmiddels heb verlaten, het racisme, verheerlijken van geweld, bedreigingen, links- en rechts-extremisme totaal de spuigaten uitliep.

Dit kwam echter niet door de vrijheid van meningsuiting maar doordat Elon Musk zélf extreem rechtse opvattingen deelde en onderschreef. Als ‘de baas’ het doet volgt al snel de hele kudde dit na.

Van Zuckerberg valt dit niet te verwachten. De man wil met zijn bedrijf geld verdienen en heeft er geen enkel belang bij dat zijn diensten door rechts- of links extremisme kapot wordt gemaakt.

Hij balanceert al jaren op dit evenwichtskoord en houdt daarbij slim rekening met de politieke wind die er waait. Facebook heeft als doel te verbinden middels hun platformen, dat is hun verdienmodel. Elon Musk denkt, kennelijk, dat polarisatie een uitgangspunt moet zijn.

Wetgeving diversiteit

Door het hooggerechtshof in de USA, inderdaad een zeer conservatief hooggerechtshof maar dat doet er in dit verband niet toe, is besloten dat het ‘diversiteitsbeleid’ van bijvoorbeeld onderwijsinstellingen tegen de wet is. Dit beleid, dat ook bij META geldig was, wordt stopgezet.

Dat begrijp ik heel goed. Je wilt als organisatie, die met grote regelmaat al onder het vergrootglas ligt, niet ook nog eens op het matje worden geroepen als je vacatures openstelt en daarbij aangeeft dat de voorkeur uitgaat naar ‘transgenders’ of andere minderheidsgroeperingen. Dat ís ook een vorm van discriminatie.

Dit zogeheten ‘woke’ beleid kost ook nog eens veel energie, tijd en geld. Als je daar, als ondernemer, een streep door kan zetten (mede omdat de meeste mensen het ook niet steunen in je organisatie) dan is dat ‘winst’ voor zo’n bedrijf.

Hier noemen we dat ‘positieve discriminatie’ maar laten we wel zijn: is een organisatie of bedrijf niet gewoon beter af met de beste man/vrouw op de juiste plaats? Wat dat aangaat ben ik groot voorstander van anoniem solliciteren. Zodat de persoon met ‘de beste papieren’ wordt uitgenodigd voor een gesprek en niet omdat je wel of geen vrouw, moslim, transgender of allochtoon bent.

Zuckerberg is sowieso ‘fout’

De deining die dit alles heeft veroorzaakt verbaast mij echt. Al jarenlang weten we dat META (en andere socials) het niet nauw nemen met privacy. Dat ze onze gegevens gebruiken om geld mee te verdienen. Net als LinkedIN, Google, Amazon en vele anderen. En dan nú opeens oproepen om deze META socials te verlaten? Waarom dan ook niet direct van LinkedIn af, Google niet meer gebruiken en ook geen gebruik meer maken an de Amazon diensten?

In mijn ogen zijn dergelijke oproepen minstens nét zo politiek gekleurd als Musk en, in mindere mate, Zuckerberg’s acties. Het is opportunisme, van beide kanten.

Dat Biden het bestaat te zeggen “De Waarheid wordt gesmoord” terwijl, zie eerder, zijn eigen regering dit ook deed is derhalve hypocriet. Dat we mannen als Musk, Zuckerberg maar óók Gates, Bezos en vele anderen goed in de gaten moeten houden en hun macht eventueel moeten indammen: totaal mee eens. Maar dat kan je ook op andere manieren doen. Bijvoorbeeld door een grens in te stellen aan het kapitaal dat iemand mag bezitten en ondernemers te verbieden politieke partijen financieel te steunen (wat overigens in Nederland bij D66 en PvdD ook gebeurde!) of actief te zijn in de politiek.