Via internet kun je vaak heel veel informatie over je stamboom opzoeken. Als je de naam van een (overleden) familielid hebt zoals Opa, Oma of overgrootouders kun je met Genealogie Online, Geneanet en de online archieven van de Regionale Historische Centra heel veel terugvinden over je familiegeschiedenis.

De Franse Tijd in Nederland is een periode in de Nederlandse geschiedenis en duurde van 1795 tot 1813. Hierin was Nederland van 1795 tot 1810 bezet door Frankrijk, en maakte van 1810 tot 1813 deel uit van het Eerste Franse Keizerrijk. Pas toen de burgerlijke stand in 1811 in heel Nederland was ingevoerd werd de familienaam voor iedereen officieel vastgelegd.

Personen die nog geen familienaam hadden, moesten er van keizer Napoleon een aannemen en laten vastleggen. Dat gebeurde in zogenoemde registers van naamsaanneming. Het invoeren van achternamen, als verplichting, heeft het maken van familiestambomen behoorlijk vereenvoudigd. En met de komst van internet is het raadplegen van je stamboom nog eenvoudiger geworden.

(afb. screenshot Geneanet)

De naamgever van onze familie, Lieppe Binnes (acht generaties geleden), woonde (zoals ik wel wist en ook online kon nagaan) in Veenklooster en overleed al op 32 jarige leeftijd. Zijn vrouw Antje bereikte de respectabele leeftijd van 81 jaar.

Uit de speciekohieren (boeken waarin de belastingambtenaar iemand’s bezit beschreef, specifiek voor Friesland) blijkt dat Lieppe of Liebbe (de schrijfwijze verschilt), op 18 jarige leeftijd, in Bergum (Fr: Burgum) de hoofdbewoner van een woning was (in 1794).

 

Uit gemeentelijke registers blijkt ook dat hij op 11 mei 1794 trouwde met Antje Tjallings Brinksma uit Veenwouden en dat iets minder dan een jaar later een dochter werd geboren, Baukje (7 april 1795). In datzelfde jaar verhuisde het gezin naar Veenwouden. Vervolgens wordt daar op 15 augustus 1801 zoon Binne geboren. Zijn vrouw, Antje Tjallings (Brinksma), was toen inmiddels 35.

Hij besloot te kiezen voor de achternaam ‘Brinkman’, naar verluidt afgeleid van de Brink in Veenklooster. Maar misschien ook wel van de naam van zijn vrouw? Ik heb geen idee maar het zou zomaar kunnen!

Door zijn vroegtijdig overlijden (op 32 jarige leeftijd) heeft vader Lieppe zijn kinderen niet meer volwassen zien worden. Het zal voor het gezin niet gemakkelijk zijn geweest maar of ze echt armoedig waren weet ik niet, zeker aangezien de weduwe op latere leeftijd onroerend goed naliet (zie verder) moet die aanname niet zondermeer worden gedaan.

Hun zoon Binne overleed, vanuit onze ogen bezien, eveneens relatief jong en werd slechts 62 jaar. Bedenk wel dat de gemiddelde levensverwachting voor mannen in de 19e eeuw, in ons land, nog geen 40 jaar was. En tot 1800 lag de gemiddelde leeftijd zelfs op slechts 30 jaar! Natuurlijk wordt dit cijfer flink beïnvloed door de zuigelingen- en kindersterfte. Door de bank genomen echter werd men vaak niet oud.

Fouten in stambomen

Vertrouw niet blind op wat je in de online stambomen ziet. Lieppe Binnes had slechts één kind volgens de stamboom-gegevens die ik in eerste instantie op internet tegenkwam maar volgens de gemeentelijke registers waren er twéé kinderen. Ik nam daarom aan dat hun dochter overleden was voordat ze volwassen was of zelf kinderen kreeg. Dat bleek, zoen ik het na ging pluizen, echter niet te kloppen!

Uit de gegevens van het “Memories kantoor Dokkum”, waar een registratie werd gedaan in verband met het overlijden van Antje Tjallings Brinksma en haar nalatenschap blijkt namelijk dat dochter Baukje wel degelijk volwassen werd en een gezin heeft gesticht. Ze trouwde met een boer en kreeg maar liefst acht kinderen. Binne kreeg zes kinderen.

Overledene: Antje Tjallings Brinksma, wonende te Dantumawoude, overleden op 22-04-1847. Leeftijd: 81 jr; geboren Veenwouden; wed. Lippe Binnes Brinkman; moeder van Baukje (vrouw van Hendrik Martens Kootstra, landbouwer Kollumerzwaag) en Binne Lippes Brinkman, gardenier** aldaar.“

De ‘stamhouders’ in de familie werden dus vaak niet erg oud in het verleden. Het waren andere tijden: hard werken, moeilijke omstandigheden, medische zorg was van een heel ander niveau –als het al binnen handbereik was– dan tegenwoordig en veel armoede.. Kennis van eventuele erfelijke ziektes was al helemaal niet erg groot.

De ‘online tools’ zijn erg handig tegenwoordig en sparen veel tijd. Maar zoals geconstateerd kloppen de stamboomgegevens niet altijd. Je moet de gegevens dus flink “dubbelchecken” en vanuit diverse invalshoeken zoeken. Door dat te doen kon ik in elk geval een klein “mysterie” oplossen 🙂 en zag ik bevestigd wat ik uit m’n herinnering van de ‘mondelinge overlevering’ nog wist.

Levende personenen
Helaas mogen levende personen niet meer vermeld worden “want AVG”. Maar waar vroeger mensen dagenlang in stoffige archieven doorbrengen had ik nu in 20 minuten een ‘stamboom’ bijelkaar geklikt. Om, op basis daarvan, wat verder te zoeken in de (online) archieven.

Herkomst familienaam
Tot slot nog de herkomst van de familienaam. Mijn familie is, zoals blijkt, afkomstig uit Friesland. De meeste mensen die Brinkman(n) heten komen echter van oorsprong, voorzover mij bekend, uit Drenthe, Overijssel of Duitsland.

Brinkman → Nederlands: topografische naam voor een man die woonde op een boerderij of in een woning aan de rand van het dorpsplein. Afgeleid van: Brink, topografische naam voor iemand die woonde aan de rand in het midden en oosten van Nederland, de naam van de gemeenschappelijke ruimte in het centrum van het dorp het dorpsplein.

In Friesland heb je slechts drie brinkdorpen: Bakkeveen, Oldeberkoop en Veenklooster.

____
Afb. boven: @ls_jcrusher, AI Emoji Generator

** Gardenier – Akkerbouwer met een arbeidsintensief bedrijf op kleine opp. (2 tot 5 ha), die speciale gewassen teelt, welke de bouwboer zo voordelig niet kan verbouwen. (Ensie). Ze worden ook wel aangeduid als ‘keuterboer‘, veelal kleine boeren die naast hun eigen kleinschalige boerderij in loondienst bijverdienden.

Bronnen: zie links (onderstreept) in dit artikel.