YouTube beperkt vrijheid van meningsuiting. Mag dat?

youtube video vrijheid van meningsuiting censuur

YouTube beperkt de vrijheid van meningsuiting. Video’s met desinformatie over vaccinaties zijn niet meer welkom op YouTube. Mag dat? Ze kunnen toch niet zomaar onze vrijheid van meningsuiting afpakken op sociale media?

“We moeten ons afvragen of we die verantwoordelijkheid bij die platforms moeten leggen”, zegt mediawetenschapper Mark Deuze. Vooral omdat de criteria totaal willekeurig lijken. – EenVandaag

Vrijheid van Meningsuiting

Het recht op vrijheid van meningsuiting wordt in het VN-verdrag (BuPo) beschreven als de vrijheid om inlichtingen en denkbeelden van welke aard ook te vergaren, te ontvangen en door te geven, ongeacht grenzen en ongeacht de vorm. Het recht op vrijheid van meningsuiting garandeert dat burgers zonder vrees voor vervolging hun mening tot uitdrukking kunnen brengen – in gesprekken en gedrukte tekst, in tekeningen en liedjes, op radio, televisie en internet.  (Amnesty International)

Maar Vrijheid van Meningsuiting betekent niet dat je álles kunt zeggen wat je vindt of denkt. De Vrijheid van Meningsuiting is een groot goed, echter kent de vrijheid van meningsuiting wel degelijk grenzen. Op de eerste plaats de wéttelijke grenzen.

Amnesty schrijft daarover:

“het aanzetten tot discriminatie en rassengeweld en haatzaaien zijn verboden volgens het Verdrag tegen rassendiscriminatie. In het VN-verdrag (BuPo) wordt artikel 19, dat de vrijheid garandeert om ‘zonder inmenging meningen te koesteren’, gevolgd door artikel 20 dat beperkingen stelt: ‘oorlogspropaganda is verboden, evenals het oproepen tot nationalistische, raciale of religieuze haat die aanzet tot discriminatie, vijandigheid of geweld’. De Verenigde Naties hebben een speciale rapporteur voor vrijheid van meningsuiting.”

Gebruikersvoorwaarden YouTube

De Vrijheid van Meningsuiting zal YouTube (Google) werkelijk een zorg zijn. Geld verdienen is de core business van deze bedrijven. En dat doen ze het liefst zonder al te veel gezeur van advocaten of overheden wegens content die niet mag, aantstoot geeft of .. waar hun adverteerders een probleem mee hebben.

De Betaler Bepaalt
Want dát is het allerbelangrijkste. De gebruiker heeft helemaal geen stem bij Google en/of YouTube. De betaler (adverteerder) bepaalt. Als adverteerders bepaalde content schadelijk vinden voor hun ‘branding’, willen ze op die video’s geen advertenties tonen. En dan kóst zo’n gebruiker geld. Dat is niet de bedoeling.

De dienst is namelijk ‘gratis’ als in: u mag er gratis gebruik van maken, maar de adverteerders bekostigen dat gebruik. Een slim verdienmodel ook van YouTube: u maakt de content, zet dit op hun platform. Zij krijgen dus uw creatieve product en arbeid helemaal gratis van u (en mij). Om vervolgens daar geld aan te verdienen… U denkt een gratis dienst af te nemen? Nee hoor. U betaalt met uw (creatieve) arbeid. En krijgt daar in veel gevallen helemaal niets voor terug. En daarnaast bent u ook zélf het product: uw kijkgedrag levert YouTube geld op (data, views van advertenties enzovoorts). U wordt door YouTube volledig ‘vermarkt’.

Dit wetende maak ik er overigens zelf gewoon gebruik van. Want ik weet ook: wil je mensen bereiken met een boodschap, productinformatie of om iets te promoten dan kán je niet om YouTube heen.

Terms of Service
Sociale Media bedrijven als Google, de eigenaar van YouTube, Facebook, Twitter e.v.a. hebben daarom een eigen Terms of Service (TOS). Met deze TOS ga je akkoord als je een account aanmaakt. Zo staat er in de TOS van Youtube het volgende:

Als we redelijkerwijs van mening zijn dat Content deze Overeenkomst schendt of schade kan toebrengen aan YouTube, onze gebruikers of derden, kunnen we deze Content geheel of gedeeltelijk weghalen of verwijderen. We informeren u over de reden van deze actie, tenzij we redelijkerwijs van mening zijn dat we hiermee (a) de wet zouden overtreden, de instructies van een wettelijke handhavingsinstantie zouden negeren of waarmee we anderszins wettelijke aansprakelijkheid zouden riskeren van YouTube of onze Aangesloten entiteiten aansprakelijk zouden kunnen maken, (b) een onderzoek, de integriteit of het functioneren van de Service in gevaar zouden brengen, of (c) andere gebruikers, derden, YouTube of onze Aangesloten entiteiten schade zouden toebrengen.

Dit is erg ruim geformuleerd uiteraard en daarnaast zijn er ook nog de community-richtlijnen die een integraal onderdeel uitmaken van de TOS.

YouTube en de Vrijheid van Meningsuiting

In de community-richtlijnen zijn veel beperkingen opgenomen. Onder andere een beperking over ‘desinformatie’. Deze beperkingen zijn al meerdere malen aanleiding geweest YouTube kanalen te sluiten, bijvoorbeeld het kanaal van rapper Lange Frans. De rapper schond meerdere malen de regels van YouTube. En dus werd zijn account geblokkeerd.

Hetzelfde overkwam recent de grote zender RT (RussiaToday) – een zender in handen van de Russiche overheid.

Dinsdag blokkeerde YouTube twee kanalen van de Duitse versie van het Russische staatsmedium RT. YouTube zei dit te doen omdat RT zich niet hield aan de informatievoorschriften van het platform met betrekking tot de coronacrisis. Hier was RT al op gewezen, waardoor het een tijdje geen video’s mocht plaatsen. Via een ander YouTube-kanaal deed RT dat alsnog, waarop beide kanalen offline zijn gehaald. (Telegraaf)

En denk in dit geval ook eens aan Donald Trump? Die werd ook verbannen van Twitter, Facebook en YouTube. Opmerkelijk genoeg stonden héél veel mensen dáár juist achter en vonden het een prima aktie. Ook in de pers werd het toegejuicht. Meten met twéé maten dus, .. (vergis je niet, ik ben absoluut geen fan van Trump!).

Recent zag ik nog iemand “moord en brand” schreeuwen op sociale media over het beperken van de vrijheid van meningsuiting. Ook omdat een anti-vaxxer video was verwijderd. Toen ik vroeg: “Maar waarom hoor ik jullie dan niet over de verbanning van Trump” bleef het tot op heden ijzig stil.

Youtube mag Vrijheid van Meningsuiting met voeten treden

YouTube is er vrij in content te weren die niet aan hun voorwaarden voldoet en hoeft zich ook helemaal niet aan de wetgeving rondom vrijheid van meningsuiting te houden. Dat is een misvatting die erg hardnekkig is. Ze zijn een commmercieel bedrijf, een hostingplatform. Een hostingbedrijf stelt zijn eigen gebruikersvoorwaarden.

Als mijn klanten zich niet aan mijn algemene voorwaarden houden, heb ik ook het recht als aanbieder van een hostingdienst hun website offline te halen. Dat is een overeenkomst die gebruiker (klant) en leverancier met elkaar hebben gesloten. Als een klant van mijn bedrijf op zijn of haar website allerlei discriminerende taal uitslaat, desinformatie deelt, illegale content aanbiedt e.d. dan kunnen mensen een “Notice & Takedown” verzoek indienen. Na beoordeling zal ik die dan eventueel uitvoeren.

Zo werkt dat ook met YouTube. Volledige Vrijheid van Meningsuiting als in dat je álles mag en kan zeggen, schrijven of uitzenden bestaat niet als je een dienst afneemt van een bedrijf. Die vrijheid wordt áltijd beperkt door wet- en regelgeving én door de overeenkomst die je bent aangegaan.

De Overheid aan zet?

Moet de overheid YouTube en andere sociale media bedrijven dan dwingen om het recht op vrijheid van meningsuiting  toe te staan? Nee. Dat kan niet. Het blijft een bedrijf, ook nog eens gevestigd in de Verenigde Staten, met zijn eigen policies. Als de overheid écht wil dat burgers middels bijvoorbeeld video-content hun recht op vrijheid van meningsuiting uitoefenen zal ze zelf een (onafhankelijk, niet commercieel) platform moeten bieden.

Ik heb nieuws voor je. Daar is de overheid niet in geïnteresseerd. Dat kost ze klauwen met geld (honderden miljoenen op zijn minst). En daarnaast moeten ze dan ook nog eens een heel apparaat gaan inrichten voor handhaving want: blokkeren desinformatie, blokkeren oproepen tot geweld, enzovoorts! Precies wat YouTube óók al doet!

Kortom: het is wat het is. YouTube hoeft zich van de ‘vrijheid van meningsuiting’ helemaal niets aan te trekken en zal dat ook niet gaan doen. Ook niet als u schuimbekkend constateert dat uw (favoriete of eigen) YouTube kanaal is geblokkeerd en woedend op Facebook of Twitter (..) van leer trekt daar tegen.

Delen op: