Greta Thunberg was een paar jaar regelmatig voorpaginanieuws. De jonge klimaatactiviste sprak de ‘groten der aarde’: Angela Merkel, Emmanuel Macron. Ze sprak de leiders van de EU en de wereld. Sommige van hen konden haar niet luchten: Trump probeerde haar te vernederen, net als Putin.

Maar ze ging onverdroten door. Ondanks haar beperking, die haar danig in de weg had gestaan om normaal te funcioneren. Ze werd als klein meisje op school veel gepest, had geen vrienden, raakte depressief vanwege het zien van een documentaire over het milieu, kreeg een ontwikkelingsstoornis (selectief mutisme) naast haar asperger.

Van een meisje dat elke vrijdag in haar eentje een ‘schoolstaking’ begon tot held van de jeugd die de politieke (wereld)leiders de maat neemt bij de VN en schoffeert. En alles vanaf het prille begin vastgelegd door regisseur Nathan Grossman. De documentaire was gisteravond te zien op de VPRO en bij toeval zag ik het en raakte geïnteresseerd in het verhaal achter Greta.

Indrukwekkend

Ik vond het ergens wel een indrukwekkende documentaire. Gaande de documentaire kreeg ik wel steeds meer medelijden met haar. En ook een paar ‘vraagtekens’.

De scenes op de boot, toen ze de oceaan overging om de VN toe te spreken, waren bijna hartverscheurend. Ze kon haar vaste routines niet meer uitvoeren en raakte duidelijk behoorlijk in de war. Voor een meisje met Asperger moet dit de ultieme kwelling zijn geweest. “Waarom deden haar ouders haar dit aan?”, vraag ik mij dan af.

Ook de situatie waarin ze volledig van slag raakte over de vraag hoe je een woord correct moest spellen en daarin zichtbaar ‘vastliep’ was zo’n moment. Haar vader deed er alles aan om haar er uit te helpen maar het lukte niet. Zijn argument ‘maar je leest het voor, dus niemand die ziet hoe je het geschreven hebt’ kreeg geen vat op haar. Je ziet vader even later moedeloos op de trap zitten, Greta ligt op bed. Helemaal gefrustreerd. Na een tijd pakt ze toch de laptop weer op: ze móet en zal het woord goed schrijven…

De documentaire vond ik uiteindelijk deprimerend. Niet eens zozeer vanwege het onderwerp dat Greta aan de kaak wil stellen, namelijk het klimaat, maar omdat het meisje zelf zo ongelukkig en door het leven gekweld overkwam. Ook al lacht ze regelmatig.

Het Parool vatte goed samen wat je ziet: “Van Greta Thunberg, de 17-jarige Zweedse klimaatactivist, is een held gemaakt. De documentaire I Am Greta laat zien dat het haar machteloos maakt, maar werkt net zo hard mee aan die heldenstatus. [..] Het probleem van de klimaatcrisis is het decor waarin een heel ander gevaar wordt blootgelegd: dat van de huidige beroemdheidscultuur.”

Tijdens het kijken vroeg ik mij zo, hardop, af “maar, hebben ze dan alles nagespeeld ofzo?”. Want alles, vanaf de eerste stakingsdagen, was gefilmd. Maar het bleek niet nagespeeld, integendeel.

Hoe kwam de film tot stand?

Greta’s over-grootvader, Svante Arrhenius, was een bekende man in Zweden. En hij was ook de eerste die het ‘broeikas-effect’ beschreef. Het is zelfs naar hem genoemd.

Arrhenius wordt gezien als de eerste wetenschapper die het zogenaamde Arrheniuseffect beschreef, een natuurlijke versterking van de opwarming door toenemende verdamping van water en koolstofdioxide (CO2) uit zee als gevolg van afname van de aardse albedo. Hij voorspelde dat een toename van CO2 in de atmosfeer een stijging van de temperatuur op aarde veroorzaakt. Volgens hem zou een verdubbeling van CO2 gecorreleerd zijn met een opwarming van 4 tot 6 graden, die voor 2/3e deel door waterdamp en voor 1/3e deel door CO2 veroorzaakt werd.

Ze zal dus niet geheel onbekend zijn geweest met CO2, broeikas etc. Haar ouders zijn welgesteld en bekend. Moeder is zangeres, vader is acteur. Ze zijn het prototype welgestelde Zweden.

Een meisje van 15, met zo’n achtergrond, gaat in haar eentje demonstreren en er is nagenoeg direct een regiseur die ‘toevallig’ haar gaat filmen. Voor een documentaire. Hoe toevallig is dat eigenlijk? Dat is toch raar, als je er over nadenkt? Van begin tot einde is haar activisme secuur vastgelegd.

Wat heet ‘toeval’?

Een beetje zoeken op Wikipedia geeft interessante informatie over wat er eigenlijk aan de hand is.

Greta Thunberg werd reeds op 20 augustus 2018, de eerste dag van haar protest, “ontdekt” door We Don’t Have Time, een Zweedse tech-start-up onder leiding van CEO Ingmar Rentzhog, een kennis van haar moeder Malena Ernman. [..]

Het bedrijf heeft een bestuursraad en een adviesraad, met daarin onder meer een vertegenwoordiger van meubelgigant IKEA. CEO van het bedrijf is Ingmar Rentzhog; Chief Operating Officer is David Olsson. In februari 2019 waren zij de enige twee met een salaris in het bedrijf.

Ingmar Rentzhog is tevens stichter en CEO van communicatieconsultant Laika, en leader in het Climate Reality Project van voormalig vicepresident Al Gore.

Geheel toevallig (zo gaat het officiële verhaal) wandelde deze PR-specialist op de éérste stakingsdag langs haar toen ze een schoolstaking hield. Maakte een foto van haar en plaatste de foto met tekst van haar flyer op het twitter-account van zijn onderneming. En op dezelfde dag, nagenoeg op hetzelfde moment, plaatste ook Greta deze op Twitter (news.com.au). Natuurlijk kan dat zo gebeurd zijn.

Maar, hoe kwam ze eigenlijk op het idee van de schoolstaking?

In een interview met Amy Goodman van Democracy Now! en later op haar Facebookpagina zei Thunberg dat het idee van een schoolstaking voor het eerst bij haar opkwam na de Schietpartij op Stoneman Douglas High School op 14 februari 2018, toen een aantal jongeren weigerde nog naar school te gaan. Kort nadat ze in mei 2018 een schrijfwedstrijd van Svenska Dagbladet had gewonnen, opperde Bo Thorén van de milieugroep Fossil Free Dalsland de mogelijkheid van een schoolstaking als actiemiddel. Greta vond dit een prima idee, maar kreeg weinig steun van andere leden van de milieugroep, en al evenmin van haar ouders. Toen besloot ze de staking op haar eentje te houden. (Wikipedia)

Zoals gezegd zou Rentzhog ‘toevallig’ langs haar zijn gewandeld. Maar andere bronnen weten te melden: “Rentzhog was informed by Bo Thoren about Greta’s first school strike one week before it happens.”

Verder is het inmiddels een bekend gegeven dat Rentzhog’s onderneming Greta’s afbeeldingen zou hebben uitgebuit en hebben haar ouders de banden met zijn bedrijf verbroken.

Kinderen gebruiken voor het hogere doel

Greta is niet het eerste meisje als gezicht van activisme tegen klimaatverandering. We zagen ook Severn Suzuki jaren geleden als kind-activist.

Ik kan het (nog) niet bewijzen maar alles wijst er op dat de documentaire vooraf gepland is. Net als de toevallige ontmoeting met de steenrijke ondernemer-activist Rentzhog dat was. Die haar vanaf het eerste moment gelanceerd heeft via onder andere social media.

Er gaan enorme bedragen om in het ‘klimaat-activisme’. De Duitse Luisa Neubauer, leidster van de Duitse “Schoolstakingen voor het klimaar”, is ambasadeur van “One”. Opgericht door o.a. Bono indertijd, en door de Gates Foundation financieel mogelijk gemaakt.

Ook Greta = business. Niet dat je haar daar over iets kunt aanwrijven maar alles wat ze doet kost klauwen met geld. Vader is haar full-time manager. Wie betaalt dat allemaal? Greta zegt dat ze het allemaal gratis en voor niets doet en haar ouders haar financieel ondersteunen.

De Toronto Sun vraagt echter volledig terecht: “But no one gets from New York to Montreal to Edmonton and on to Chile for free. Is it just her parents?” – dat is nagenoeg onmogelijk dat die dat allemaal hebben betaald. Ze heeft een eigen organisatie inmiddels. Een “stichting”. Prijzen die haar toegekend worden geeft ze weg aan andere activisten, zo stelt ze.

Maakbaar klimaat
Ik ben geen klimaatontkenner en ook geen aanhanger van samenzweringstheorieën. Wel geloof ik dat het klimaat niet door mensen ‘maakbaar’ is. Daarover is de geschiedenis helder. We hebben al heel veel wisselingen in het klimaat gehad over de afgelopen duizenden jaren. Alleen al het feit dat nu onder de permafrost allerlei dieren vandaan worden gehaald tonen dat aan. Maar ook een recent artikel over de bewoners van Noorwegen, het feit dat Groenland vroeger landbouwgebied was en ga zo maar door.

Er is te kust en te keur allerlei ‘samenzweringsmateriaal’ te vinden over dit onderwerp. Mijn conclusie is dat er wel degelijk mensen of organisaties achter haar zitten die haar niet alleen financieren maar ook uitbuiten. Dat kun je Greta niet kwalijk nemen. Haar ouders en de andere volwassenen om haar heen wél. Die zouden dit moeten doorzien. Als ze er al niet aan meewerken.

Industriëlen voeren oorlog over de rug van kinderen en activisten
Ze is een pion in een spel. Net als alle andere kinderen, wereldwijd, die aan het ‘klimaatstaken’ waren. De ‘groene’ ondernemingen, die uit zijn op grote contracten voor windmolens, “verduurzamingsprojecten”, enzovoorts willen cashen. Milieu is, in mijn ogen, een verdienmodel geworden. Linkse activisten en kinderen zijn hierin niet meer dan de schaakstukken.

Ik heb een hekel aan Putin. Maar misschien had hij toch wel gelijk en is ze een ‘onwetend kind’. Die niet in de gaten heeft dat er een strijd gaande is tussen de oude, fossiele, energie-industrie (waar Rusland veel geld aan verdiend) en de nieuwe, ‘groene’, industrie.

Ik ben bang dat over een paar jaar Greta is “vergeten”. Ze is dan geen kind meer en niet meer interessant om als boegbeeld te dienen. De kinderen die nu aan de schoolstakingen meegedaan hebben inmiddels zelf niet bepaald klimaatneutraal dagelijks met de auto naar kantoor gaan en in de rat-race terecht zijn gekomen; consumeren, meer, meer en meer.

Terug naar de 17e eeuw dan maar?
Nog één detail uit de documentaire. Greta hield van bananen zo te zien. Het toeval wil dat Vrouw en ik recent een gesprek hadden over de plannen om landbouwgrond van boeren af te pakken en daar natuurgebied van te maken. Stemmen die opgaan dat Nederland ‘zelfvoorzienend’ moet worden. De linkse partijen roepen het regelmatig: consuminderen, stoppen met al die import.

Ik ben benieuwd hoe we dan nog aan (om maar wat te noemen) een banaantje, mango, manderijnen, sinaasappels, koffie, thee, pinda’s, soja en allerlei andere producten moeten gaan komen?

Geen import en wereldhandel meer? Alleen nog maar zelfvoorzienend? Uitsluitend energie van zon en wind? Dan zijn we terug in de 17e eeuw. Ik zie het nog niet zo snel gebeuren dat we met zeilboten de wereldzee weer gaan bevaren om met een aan scheurbuik stervende bemanning specerijen uit ‘de oost’ te halen.. laat staan bananen.