Hoeveel invloed heeft de mens op het klimaat? Is Klimaatverandering te stoppen door gedragswijziging? Hoe maakbaar is onze wereld?

De voor- en tegenstanders over het klimaat-vraagstuk, klimaatalarmisten en klimaatsceptici, vliegen elkaar (weer) in de haren nu de bosbranden in Europa in deze zomer alom aanwezig lijken te zijn, de temperatuur de veertig graden in Nederland aantikt en zelfs in het Verenigd Koninkrijk (UK) “de hoogste temperatuur ooit” is gemeten.

Een interessant thema, waar ik mij af en aan de afgelopen jaren mee bezig heb gehouden. Als in: er over lezen, kijken naar documentaires, discussies volgen.

Ik ben geen deskundige op dit gebied en laat mij daarom graag leiden door de deskundigen. Om een mening te vormen moet je natuurlijk wel beide kanten van het verhaal kennen.

Het vervelende is dat de deskundigen elkaar tegenspreken en dat sommige, vooral in het kamp van de klimaatsceptici, hele discutabele financiers hebben als in: oliemaatschappijen en populistische rechtse groeperingen.

Anderzijds krijg je soms echt kromme tenen als je een willekeurig weerbericht leest of hoort. Er kan niet eens een keer wat extra regen vallen, een keer een warme dag zijn of een storm opsteken of er wordt weer geroepen dat het het gevolg van “de klimaatverandering” is.

Menselijke invloed op klimaatverandering

Eén van de argumenten van de sceptici is: “Het is altijd al zo geweest”. En daar zit wat in. Twee jaar geleden heb ik hier al eens aandacht aan besteed.

De claim van de klimaatalarmisten is dat door toedoen van de mens de aarde opwarmt. Weerman Gerrit Hiemstra plaatste bijvoorbeeld op Twitter nog een ‘draadje’, zoals ze dat noemen, hierover.

Gek genoeg ontkende hij dat het klimaat in voorgaande honderden, en duizenden, jaren veranderd zou zijn (naar aanleiding van een opmerking van mij, zie hieronder).

‘Met name op sociale media is een strijd gaande tussen mensen die niet geloven in de menselijke invloed op klimaatverandering en zij die dat wel doen. Daarbij hoort een verwijt van alarmisme. Die eerste groep zegt: het is zomer, natúúrlijk is het lekker weer. Dan wijzen ze op eerdere droge, warme zomers, bijvoorbeeld de zomer van ‘76. Maar toen was het maar 36 graden. Morgen worden temperaturen van 43 graden verwacht.’ (Volkskrant).

Als iemand echter deskundig is of zou moeten zijn en gaat ontkennen dat we in het verleden ook hele grote wisselingen in het klimaat hebben gehad (denk aan ijstijden, grote droogtes, warme perioden) dan heb ik moeite de deskundige serieus te nemen.

In het verleden zijn er natuurlijk wel degelijk grote en kleinere veranderingen in het klimaat geweest.

“Tijdens het middeleeuws klimaatoptimum was het gemiddeld even warm als of nog wat warmer dan in de 20e eeuw. Er groeiden toen bijvoorbeeld wijnranken in Engeland en perziken in Vlaanderen en ook was er toen de kolonisatie van het zuiden van Groenland door de Vikingen (van 985 tot begin 15e eeuw). Tijdens de Kleine IJstijd was dit allemaal echter niet meer mogelijk. [..]

Een koudegolf van december 1586 tot en met september 1587 was een eerste forse inzinking van de Kleine IJstijd. Overal in West- en Midden-Europa werd het in de tweede helft van de 16e eeuw kouder. De winters werden gekenmerkt door meer sneeuw en ijs, begonnen vaak al in november en duurden tot maart of april. Vanaf 1530 werden ook de zomers koeler met herfstachtig weer, compleet met storm en stormvloeden. Uit historisch onderzoek van het KNMI, gebaseerd op talloze bronnen zoals dagboeken, stadsrekeningen en jaarringen van bomen, blijkt dat het laatste kwart van de zestiende eeuw waarschijnlijk de koudste periode was in de afgelopen duizend jaar. Deze periode vormt het (qua temperatuur) dieptepunt van de Kleine IJstijd.” (Wikipedia).

Opmerkelijk toch dat Hiemstra, mede-eigenaar van Weather Impact, het historisch onderzoek van het KNMI op twitter ontkent?

Er is dus echt wel sprake geweest van periodes, nog niet eens zó lang geleden, waar zónder invloeden van “overbevolking, fossiele brandstoffen en industrie” het erg warm is geweest.

Daarmee wil ik, en dat benadruk ik maar even extra, niet ontkennen dát onze huidige manier van leven (mogelijk) invloed heeft. Anderzijds moeten we de ‘loop der wereld’ niet buiten beschouwing laten, alhoewel dat natuurlijk niet zómaar de verklaring kan of mag zijn en we het daar ook niet mee moeten willen afdoen.

Want: het staat wél vast, invloed op het klimaat of niet, dat we onze leefomgeving aan het verpesten zijn. Denk alleen al aan het stikstofprobleem.

Ruimte voor nuance is er echter in beide kampen niet of nauwelijks. Niet bij de klimaatalarmisten en ook niet bij de klimaatsceptici. Laat staan bij de mensen die op Sociale Media los gaan..

Fossiele brandstoffen

Eén van de boosdoeners waar steeds naar gewezen wordt is fossiele brandstoffen.

Dat fossiele brandstoffen naast vervuilend eindig zijn is, los van de klimaatverandering, sowieso al een probleem. Onze energievoorziening is er van afhankelijk.

De oorlog tussen Rusland en Oekraïne heeft al laten zien hoe kwetsbaar en afhankelijk we zijn als er geen toegang is tot fossiele brandstoffen. Op termijn zullen we daar, alleen dáárom al, er vanaf moeten. Wat precies het alternatief is, is natuurlijk nog niet duidelijk.

Allemaal elektrisch gaan rijden, aan de warmtepomp of stadsverwarming, stroom met windmolens en zonnepanelen opwekken? Het is niet voldoende. Vooral omdat de grootverbruikers (industrie), naar ik vermoed, vooralsnog geen (duurzame) alternatieven hebben.

Het afgelopen weekend was ik bij Sail Harlingen. Prachtige zeilschepen, Tall Ships. In het verleden ging de scheepvaart op windkracht. De visserij bijvoorbeeld ook. Dat zijn sectoren die terug zouden kunnen keren naar die manier van varen. En naar ik begreep is er ook weer sprake van vrachtverkeer met zeilschepen. Ja, dan duurt het vervoeren van goederen over zee langer. So be it!

Als je nagaat dat alleen al een visserskotter per week, naar ik las, 40.000(!!) liter dieselolie verstookt kun je op dat gebied grote winst boeken. Dat zijn in mijn ogen sectoren waar je snel en effectief kunt verduurzamen. En zo zullen er veel meer sectoren zijn waar je kunt verduurzamen. Maar geen visser zit er op te wachten weer met een zeilboot er op uit te gaan natuurlijk..

Uitzonderingen moeten mogelijk blijven. Bepaald transport kán simpelweg niet op die manier.

En er zijn ook nog opties als “blauwe diesel” of “CO2 Saving Diesel”. Waarmee je restafval hergebruikt en een vermindering van bijna 90% van de CO2-uitstoot en maar liefst 99% zwavelreductie schijnt te bewerkstelligen, aldus de makers er van.

“Blauwe Diesel is de meest duurzame dieselbrandstof op dit moment. Deze diesel is volledig fossielvrij en bestaat geheel uit hernieuwbare grondstoffen. Een groot voordeel is dat uw dieselvoertuig geen aanpassingen nodig heeft voor het gebruik van Blauwe Diesel. Verder is deze ecologische diesel CO2-neutraal, emissiearm en biologisch afbreekbaar.”

We kunnen dus bijvoorbeeld op het gebied van mobileit een hoop doen.

Elektrisch Rijden is ook eindig

Eén van de oplossingen die men aandraagt op het gebied van mobiliteit is elektrisch rijden. Maar wat wil het geval? Daarvoor zijn ook beperkte grondstoffen nodig.

Immers, voor de accu’s alleen al zijn delfstoffen nodig. En die raken een keer op. Daarnaast drijft het de prijzen voor andere apparaten die accu’s nodig hebben op (laptops, telefoons, enzovoorts).

De ANWB schrijft er over: “Voor de huidige generatie accupakketten zijn verschillende bijzondere metalen nodig, zoals lithium, nikkel en kobalt. Met name om dat laatste metaal is de laatste tijd veel te doen. Kobalt komt maar op een beperkt aantal plekken ter wereld voor, vaak op plekken waar ook koper en nikkel in de aarde zit.” en Tesla liet in 2019 al weten dat er een alarmerend tekort is aan deze grondstoffen.

Hoewel de CO2 uitstoot van de EV’s een stuk lager is per gereden kilometer is er naast de grondstoffen nog een ander probleem:

“De metalen en mineralen in veel accu’s komen uit landen waar de arbeiders onder slechte omstandigheden werken en er zeer giftige stoffen in het milieu terechtkomen. “ (TopGear).

Dat maakt rijden op fossiele brandstof niet beter.

Het wachten in dit verband is op goede solid state accu’s waardoor een Elektrische Auto op uitstoot gebied een stuk beter wordt en waarschijnlijk ook op het gebied van productie. Vooralsnog is het geen echte oplossing, in mijn ogen (wat niet wil zeggen dat ik geen elektrische auto zou willen kopen op termijn 😉 maar voorlopig is onze Skoda nog lang niet af..

Oorzaak klimaatverandering?

Goed, de mens heeft invloed. Dat is niet een aanname of bangmakerij maar een niet te ontkennen feit als je alle deskundigen hoort.

Maar wat is nu de échte reden van klimaatverandering? Het wil er bij mij niet in dat het alleen maar door menselijk handelen komt en het probleem is opgelost als ik mijn benzine-auto inruil voor een (kneiterdure) EV, alle schepen de dieselmotoren vervangen door zeilen, we de helft van de boeren wegsaneren en we niet meer gaan vliegen. Dan moet er echt méér gebeuren.

Er is geen klimaatcrisis!

De harde kern ontkenners roept “Er is geen crisis” en steunen op populistische rechtse groeperingen.

In het verleden waren er echter meerdere malen grote wijzigingen in het klimaat. Die hebben zelfs bijgedragen aan de ondergang van de zeevolken (ca 1200 v.Chr). Met andere woorden: een regelrechte klimaatcrisis. Echter zónder dat er sprake was van menselijke invloed.

“Het bewijs voor een rond 1200 v.Chr. begonnen periode van droogte is natuurlijk breder. Ook de gletsjers in de Alpen breidden zich uit. [..] De omslag rond 1200 v.Chr. was echter – en dát is de crux – ingrijpender dan ’s mensen aanpassingsvermogen. Elke samenleving heeft een bepaalde veerkracht maar de crisis van 1200 v.Chr. was voor de toenmalige mensheid te veel. Men raakte op drift.”

Het gekke is dat de klimaatactivisten (zoals Gerrit Hiemstra) ontkennen dat er in voorbije eeuwen een klimaatcrisis is geweest. En dat is domweg regelrechte kolder. Beide groeperingen zijn in zo’n geval feitelijk ‘ontkenners’ van de realiteit!

Ontkennen dat we op een klimaatcrisis afstevenen, of al in leven, is hetzelfde als ontkennen dat de gaswinning in Groningen schade veroorzaakt. Je ziet het nota bene met je eigen ogen, je ziet en voelt het! Er is domweg geen ontkennen aan dat het klimaat verandert.

Milanković-parameters

“Het is steeds duidelijker dat het klimaat een bijzonder complex proces is, met vele – elkaar beïnvloedende – factoren. De uitstoot van CO₂ kan daar mogelijk een rol in spelen, maar vormt in ieder geval geen simpele knop waarmee we het klimaat kunnen sturen, zo stelt Kennisplatform Klimaat. Nu is dat kennisplatform overigens een voorbeeld van wat de klimaatactivisten dus klimaatontkenners noemen.

Toch hebben ze in mijn ogen wel degelijk een punt als je het hebt over één van de oorzaken van de klimaatverandering en zaken als de activiteit van de zon. Daarnaast hebben ze een enorme hoeveelheid wetenschappelijke bronnen.

De Milanković-parameters zijn mede door de Servische wiskundige Milutin Milanković opgesteld. Het zijn de excentriciteit, obliquiteit en precessie, dus parameters van de baan en de oriëntatie van vooral planeten. De eerste wetenschappelijk publicatie hierover was in 1976.

De Milanković-parameters zijn astronomische grootheden die cyclische variaties veroorzaken. Zij zijn van invloed op de klimaatveranderingen op de aarde, gezien over de perioden van duizenden jaren, op het ritme waarmee ijstijden en interglacialen elkaar afwisselen. Dat komt omdat zij de intensiteit en de verdeling van het zonlicht op de aarde bepalen.

De cycli bepalen de intensiteit en de verdeling van de instraling van het zonlicht op aarde en zijn daarmee over langere perioden gezien in belangrijke mate verantwoordelijk voor de variaties in het klimaat en klimaatverandering. Het begin van de ijstijden tijdens het huidige Pleistoceen hangt samen met de instraling van de zon. (Wikipedia)

De conclusie die ik trek uit de berg informatie die je als leek voorgeschoteld krijgt van klimaatactivisten en klimaatontkenners is deze: er is wel degelijk een klimaatverandering gaande. Net zoals die er vroeger waren.

De vraag is echter wel wat onze eigen invloed is (hoe máákbaar is het klimaat?) en of het niet gewoon mede een natuurlijke gang van zaken is zoals die er wel degelijk in de afgelopen eeuwen en milennia is geweest.

Welke wereld laten we na?

Dat laat onverlet dat we, in mijn ogen, moeten stoppen met ons milieu verwoesten. Het is en blijft onze eigen leefomgeving die we vervuilen. Dit leerde ik nota bene veertig jaar geleden al op de lagere school…

We putten de grondstoffen uit, we vervuilen onze natuurlijke bronnen, we maken de leefomgeving van ons en onze (klein)kinderen kapot. Welke wereld willen we nalaten aan ze? De aarde, onze leefomgeving willens en wetens om zeep helpen kan nooit de bedoeling zijn.